نوع انسانها بعد از خلقت خود جویای فتح و دستیابی به قله های کمال اند؛ درست همانگونه که خالق حکیم برایشان رقم زده است واز طرفی هم دشمنی قسم خورده و در  کمین نشسته، از رسیدن او به این کمالات ممانعت می کند . در این میان آنچه ذهن را به خود مشغول می سازد اینست که هدف شیطان از اغوای انسانها چیست؟ حقیقتا راه نفوذ شیطان در وجود انسان چگونه ممکن است؟

 

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در جلد دوم تفسیر تسنیم خود معتقدند: هدف اِغواي شيطان بسته شدن دل آدمي است تا انسان را در تباهی و گناه نگه دارد.

معظم له در ادامه این بحث با اشاره به آیاتی از سُورمبارکۀ  "اعراف و بقره" به حمله های همه جانبۀ شیطان جهت ممانعت از ورود معارف حق در دل انسان استناد کرده وآورده اند: هدف اِغواي شيطان بسته شدن دل آدمي است؛ او اصرار دارد انسان را درتباهي و گناه نگهدارد و از اين رو از همه جوانب: از پيش رو و پشت سرواز سمت راست و چپ بر انسان تهاجم مي‏ كند: (قال فبما أغويتني لأقعدن لهم ‏صراطك المستقيم ثم لاتينّهم من بين أيديهم ومن خلفهم وعن أيمانه م‏وعن شمائلهم)(1) تا خطاها بر انسان احاطه كند: (أحاطت ‏به‏ خطيئته)(2) و راهي براي نفوذ معارف حق در دل او باقي نماند.(3)

 

معرفی راه نفوذ شیطان

این حکیم متأله در اثر دیگری، به معرفی راه نفوذ شیطان در وجود انسان پرداخته و مرقوم داشتند:

علي ابن ابيطالب (عليه السلام) در معرفي گروهي فرمود: شيطان، ابتدا از راه مكروهات و آن‏گاه از راه معاصي صغيره و سپس از راه معاصي كبيره در دل انسان نفوذ مي ‏كند و وقتي نفوذ كرد، در حريم دل آشيانه ساخته، لانه مي كند و به تدريج تخم ‏گذاري مي نمايد و اين تخم ‏ها تبديل به جوجه مي شود و او جوجه هاي خود را مي پروراند؛ آن‏گاه فضاي دل، جاي طيور شيطنت مي شود و چنين انساني، مجري دستورهاي شيطان مي ‏شود؛ به طوري كه شيطان با چشم اين‏ها نگاه مي كند و با زبان اين‏ها سخن مي ‏گويد و انسان مجبور مي شود كه زبان را در اختيار ابليس قرار دهد؛ زيرا زمام فرمان و اراده، در دست ديگري است. (4)

 

معظم له اعتقاد دارند که دشمنیِ هيچ دشمني به اندازه شيطان نيست لذا کرارا در جلسات درس اخلاق خود به این نکته اشاره کرده و بیان داشتند:

ما با دشمني روبه‌رو هستيم كه اين دشمن به هيچ وجه آشتي‌ پذير نيست و قرآن كريم دشمنيِ اين دشمن را هم به ما گوشزد كرده است. چرا که انسان باهر دشمني يك مقدار كنار بيايد و حرف او را گوش بدهد چند روزي آدم را آزاد مي‌گذارد اما او اين‌طور نيست؛ شیطان كسي است كه محصول شش هزار سالهٴ خود را يكجا به آتش كشيده است و ما با چنين دشمني روبه‌رو هستيم لذا هر لحظه بايد مراقب گفتارمان، رفتارمان، نوشتارمان، كردارمان، قيام و قعود مان باشیم.(5)

 

ایشان با استناد به صریح آیات قرآن کریم،  شیطان را دشمنی دوستی ناپذیر معرفی می کنند و کیفر افراد ملحق شدۀ به او را چیزی جز به بند کشیده شدن آنها و آتش جهنم نمی دانند .معظم له ابراز داشتند: 

خداوند متعال در قرآن فرمود: ﴿إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوّاً ﴾ ﴿إِنَّمَا يَدْعُوا حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِيرِ﴾ شيطان دشمن آشتي‌ ناپذير و دشمن شماست آنهم دشمن تك‌ بُعدي چرا که با ﴿إِنَّمَا﴾ ذكر كرده است. اينكه فرمود دشمن تك‌ بُعدي است سرّش اين است که بالأخره انسان دشمن‌هايي دارد که قابل مصالحه اند. حتی اگر حيوان باشد چرا که شما ديده ايد خيلي‌ها هستند با مار زندگي كردند و الآن هم دارند زندگي مي‌كنند، با عقرب زندگي مي‌كنند!  مگر در اين رسانه‌ها نمي‌بينيد با مار و با عقرب زندگي مي‌كنند, با پلنگ و يوزپلنگ زندگي مي‌كنند، مي‌بينيد گرگ‌ها، پلنگ‌ها ببرها حتي در خانه‌ها تربيت مي‌شوند بالأخره مقداري با بعضي آشنا مي‌شوند و كاري با آدم ندارند اما تنها دشمن دوستي‌ناپذير، شيطان است ونمي‌شود با او زندگي كرد و فقط  باید با شیطان جنگید چرا که اگر بخواهي صلح بكني او تو را به بند مي‌كشد و با هم به جهنم مي‌رويد، او از هر ماري بدتر است.

 

امیدواریم در پرتو عمل به فرمایشات کتاب و عترت اطهار(ع) از اغواهای شیطان مصون باشیم.

--------------------------------------------------

 (1)ـ سوره أعراف، آيات 16 ـ 17. 

(2) ـ سوره بقره،آيه 81. 

(3) کتاب تفسیرتسنيم، جلد2،

 (4) کتاب انتظاربشرازدين 

 (5) جلسه درس درس اخلاق معظم له سال/92