آیت الله العظمی جوادی آملی با اشاره به سالروز نزول آیه مبارکه «هل أتی»، اظهار داشتند: خصیصه روز بیست و پنجم ذی الحجه نزول سوره مبارکه «هل أتی» است؛ در صدر این سوره یک شناسنامهای هست که «الانسان من هو؟ و الانسان ما هو؟». بعد جریان ﴿وَ یطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یتیماً وَ أَسیراً﴾ را مطرح میکند که این از برجستهترین فضایل اهل بیت علیهم السلام است.
ایشان ادامه دادند: خداوند در این سوره، اول انسان را معرفی کرد، پس از اینکه منزلت حقیقی انسان را به او تذکر داد که از روح خود در او دمیده است، فرمود: ﴿هَلْ أَتَی عَلَی الْإِنسَانِ حِینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یکُن شَیئاً مَذْکُوراً﴾ ؛ این «کان» کان ناقصه است ﴿مَذْکُوراً﴾، یعنی قابل ذکر نبود. اما ما همین انسان را به جایی آوردیم که بگوییم: ﴿یا أَیهَا الْإِنسَانُ﴾ و او را مخاطب خود قرار بدهیم و با او حرف بزنیم و حق برای او قائل باشیم، میفرماید شما به حرفهای من عمل کنید من هم به پیشنهادهای شما عمل میکنم؛ ﴿أَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ﴾، بعد انسانهای نمونه یعنی علی(ع) و اولاد علی(ع) را معرفی می کند، اصلاً خداوند انسان را معرفی می کند برای اینکه این گل سرسبدها را معرفی کند.
معظم له تاکید داشتند: دو پیوند ضروری برای جامعه بشریت وجود دارد که علی و اولاد علی در حد اعلا اینها را داشتند: پیوند بندگی با خدا و پیوند سازندگی با خلق خدا. هم بنده محض بودند، هم با جامعه به گونه ای بودند که یکی مانند علی علیه السلام میگوید کافر و غیر کافر فرقی ندارد، وقتی من دارم حکومت میکنم حتی کافر باید شکمش سیر باشد. این تعبیر ﴿وَ أَسِیراً﴾ کیست؟ ما در مدینه که یک شهر اسلامی بود اسیر مسلمان نداشتیم؛ در مدینه هر چه اسیر بود همین کفاری بودند که در جنگها اسیر شده بودند. حضرت گفت الآن حکومت به دست ماست، گرچه این اسیر کافر آمده بود تا در جنگ ما را بکشد ولی الآن اسیر ماست و ما باید شکمش را سیر کنیم، جانم به فدای تو یا علی(ع)! آن وقت خدا هم در این سوره برای این حضرات سنگ تمام گذاشت.
آیت الله العظمی جوادی آملی با بیان این مطلب که عظمت ائمه(ع) انکار شدنی نیست، خاطرنشان کردند: خداوند درباره خود پیغمبر(علیه و علی آله آلاف التحیة و الثناء) فرمود من در تورات و انجیل جزئیات پیغمبر را گفتم، طوری که علمای یهود و مسیحیت پیغمبر را مثل اعضای خانواده خودشان میشناختند؛ ﴿یعْرِفُونَهُ کَمَا یعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ﴾، اینها پیغمبر را میشناختند برای اینکه ما تمام خصوصیات او را گفتیم، مع ذلک تغییر کردند. مشابه این اتفاق بعد از جریان غدیر و امثال غدیر برای حضرت امیر(ع) افتاد، بسیاری از همین علمای سنت اصلاً جریان این سوره مبارکه «انسان» را نقل نکردند اما زمخشری که از قدمای آنهاست این جریان را نقل میکند ولی بالاخره خدا آن را زنده نگه میدارد، حق قابل کتمان نیست. نه خسوفبردار است نه کسوفبردار. او را ذات اقدس الهی شفاف میکند، عظمت اهل بیت(ع) همین است.
ایشان تصریح داشتند: بنابراین این ایام فرصتهای بسیار مناسبی است و جزء ایام الهی است «إِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی أَیامِ دَهْرِکُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا»؛ همیشه نسیم به ساحل نمیوزد، آن وقت که نسیم هست فرمود خودتان را در معرض آن قرار بدهید! روز مباهله و روز نزول سوره مبارکه «هل أتی» از این قبیل است.
منبع : جلسه درس اخلاق ، 16/6/1397