پایگاه اطلاع رسانی اسراء: حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در پاسخ به سوالی در خصوص «چگونگی داشتن حضور قلب در نماز» بیان داشتند: اعضا و جوارح بدن هر یك از ما انسانها، در حكم جماعتی است كه به امامت یك نفر كار می كند. امام این جماعت در دنیا، عقل، خیال، وهم یا عشق است. هركس امام جماعت درون خود را می شناسد! شئون مادون و اعضا و جوارح زیر دست، همه به امامت او كار می كنند؛ یعنی اگر كسی انسان سالم و سالكی بود، همه قوای درونی و بیرونی او به امامت عقل كار می كند.
ایشان ادامه دادند: انسان عاقل قوای درونی و رفتارهای بیرونی خود را عاقلانه تدبیر و تنظیم می كند. اگر بخواهیم بدانیم كه امام جماعت درون ما عقل است یا هوای نفس، باید به اعمال، رفتار و گفتار خود نظری بیفكنیم؛ یعنی گفتار، رفتار و به طور كلی سیره و سنّت انسان، نشان دهنده امامی است كه در محراب درون او نهادینه شده است. اگر شخصی حرفِ خوب میزند، كارِ خوب می كند، بدِ كسی را نمی خواهد و ظاهر و باطنش یكی است، نشان این است امام درون او نور است؛ اما اگر كسی كار بدی كرد، دروغ گفت، رشوها گرفت یا اختلاس كرد، نشانه آن است كه در درون او، خائنی به امامت رسیده است. بر این اساس، اگر اعضا و جوارح سالم بود، امام آنها رو به قبله نماز خوانده است و اگر اعضا و جوارح به فساد آلوده شدند، امام آنها پشت به قبله دارد.
آیت الله العظمی جوادی آملی با اشاره به آیات قران کریم اذعان داشتند: به هر حال، بعضی مختالانه زندگی می كنند؛ نه عاقلانه. در قرآن كریم آمده است: ﴿إنّ اللّهَ لا یحبُّ كُلّ مختالٍ فخور﴾.[1] مختال و متخیل یا كسی كه با خیال زندگی می كند نه عقل، محبوب خدا نیست. ارزشهای اعتباری و من و ماهای زودگذر خیالبافی است؛ اگر كسی به اینگونه مسائل سرگرم شد و خود را به غیر خدا مشغول كرد، مختال است. انسان مختال زندگی و نماز عاقلانه ندارد. نماز عاقلانه روزی كسی است كه در بیرون قوای خود را تطهیر كرده باشد. رفتار ناروا، گفتار ناشایست و... موجب می شود كه ما زندگی و در نتیجه نماز عاقلانه ای نداشته باشیم.
معظم له تاکید داشتند: اگر انسان تلاش كند، در تمام لحظات زندگی مراقب اعضا، جوارح و اندیشه های خود باشد، قطعاً با حضور قلب بیشتری نماز می گزارد، زیرا حضور قلب در نماز، عصاره و خلاصه حفظ حضور قلب در تمام ساعات زندگی است. كسی كه هر لحظه خود را در محضر خدا می بیند، به راحتی و با حضور قلب كامل به نماز می ایستد؛ اما كسی كه در طول شب و روز، به همه چیز جز خدا فكر می كند، قطعاً نمی تواند در نماز حضور قلب داشته باشد.
[1] ـ سوره لقمان، آیه 18.