به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی اسراء: حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در اختتامیه دومین همایش «مکتب فلسفی اصفهان» به ایراد سخنرانی با عنوان « نقش و تاثیر حکمت متعالیه در تشکیل تمدن نوین اسلامی» پرداخت.

وی در سخنانی اظهار داشت: يكي از مواريث گران‌قدر و ارزشمندي كه ما امروز به آن مي‌باليم و افتخار مي‌كنيم و سند فخر اين كشور و اين ملت است دوراني است كه از آن به عنوان مكتب فلسفي اصفهان ياد مي‌شود به حق درخشندگي اين مكتب در آن روزگار آثار و بركات فراواني را به جاي گذاشت كه ما همچنان در آن سفره ارتزاق مي‌كنيم و آنچه از فرهنگ و تمدن امروز در اصفهان شاهد هستيم محصول آن مكتب درخشاني است كه بزرگواراني همچون مرحوم صدرالمتألهين و شيخ بهايي و ديگران در اينجا آفريدند.

استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: امروز كه از اقصاء نقاط جهان براي زيارت اصفهان مي‌آيند براي آن است كه فرهنگ و تمدن حدود چهار قرن قبل را مشاهده كنند، بي‌خبر از آنكه آن فرهنگ مبتني بر يك مكتب فلسفي غني و قوي بوده است و ما اگر بخواهيم دوباره اصفهان را آن‌گونه ببينيم لزوماً بايستي اين مكتب فلسفي را بر اساس درخشش اين مكتب كه در آثار گران‌سنگ جناب حكيم صدرالمتألهين آمده است شاهد باشيم.

ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء خاطرنشان کرد: ایجاد تمدن، سفارشي و فرمايشي نيست، تمدن را نمي‌سازند، بلکه تمدن اصیل، مبتني بر يك انديشه متعالي و فكر ارزشمند ساخته مي‌شود.

وی با اشاره به سابقه درخشان فکری و فلسفی اصفهان ابراز داشت: در آن روزگار كه روزگار درخشندگي و تابش خورشيد علم و فرهنگ و ديانت بود يك اتفاق عجيبي رخ داد و ما امروز بايد مشتاقانه به آن اتفاق بيانديشيم و آن اتفاق اين بود كه عالمان ديني خود را در كنار و مَهد مكتب اصيل تشيّع يعني قرآن و عترت ديدند. وقتي اين بزرگان حكمت در كنار منابع وحياني خود را ديدند و از قرآن و نهج‌البلاغه و معارف اهل بيت(عليهم السلام) بهره بردند حكمت، جاني تازه به خود گرفت و با آنچه در گذشته بوده است، متفاوت شد.

وی در ادامه با اشاره به کلامی از آیت الله العظمی جوادی آملی، اذعان داشت: آيت الله جوادي آملي با تاکید بر همين اصل اساسي بیان می دارند كه اگر عالمان و فرزانگان در همه ابعاد خصوصاً در خصوص علوم عقلي و فلسفه و عرفان در كنار منبع لايزال علم و حكمت قرآن و سنّت معصومين(ع) قرار بگيرند يك تمدن افتخارآميزي كه به‌حق مي‌توان آن را تمدن اسلامي ناميد شكل خواهند داد و اين‌گونه بوده است که هنرمندان و ديگر اصناف به صحنه مي‌آيند و اصفهان را به اين زيبايي مي‌سازند، آنهايي كه هنرمندند تنها در كنار انديشمندان، قدرت اظهار هنر دارند و آنها مباني و اصول هنر را از جايگاه علم و حكمت خود منتشر مي‌كنند. جا دارد به اين مسئله به صورت يك اصل اساسي انديشيده شود و آنچه به عنوان ميراث گرانقدر مكتب اصيل اصفهان مانده است امروز به عنوان حكمت معنوي تشيّع ظهور پيدا كند و ما در نظام اسلامي شاهد آن امر باشيم.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی با تبیین نقش حكمت متعاليه در تشكيل تمدّن نوين اسلامی اظهار داشت: تمدن يك امكاني است كه بشر در سايه آن بهتر مي‌تواند به سعادت خود بيانديشد و براي راهيابي به سعادت از اين فرصت بهره‌مند شود. مناسبات اجتماعي، روابط صحيح انساني و امثال آن در سايه يك تمدن شايسته اسلامي اتفاق خواهد افتاد. تا زماني كه مناسبات اجتماعي، روابط و فضاي حاكم بر جامعه اصيل، شايسته، اخلاقي، انساني و الهي نباشد هر تلاشي بدون نتيجه خواهد ماند.

وی ادامه دادند: فرهنگ و تمدن براي رساندن انسان به سعادت نقش اصيل و اساسي دارد. اما تمدن چگونه ساخته مي‌شود؟ تمدن، حيثيت جمعي و اجتماعي انسان است انسان در فضاي اجتماع بايستي چگونه زيست كند تا زمينه سعادت و فلاح خود را بيابد. ممكن است انسان‌ها به صورت متفرّد در گوشه و كنار اين عالم رشد سعادتمندانه‌اي داشته باشند اما آنچه شايسته انسانيتِ انسان است داشتن يك مجتمع شايسته است تا او را به يك امت واحده تبديل كند، اگر ما امت واحده را به عنوان يك هدف در فرهنگ ديني خود مي‌يابيم زمينه‌سازي براي آن فضا را بايد از مبادي نظري آن آغاز كنيم.

استاد حوزه و دانشگاه تاکید داشت: انسان به عنوان يك محور جهان تمدّني بايستي خوب شناخته شود قبل از انسان، هستي و واقعيت موجود در نظام هستي بايستي واكاويده شود، مستحضريد كه امروزه تمدن غرب در يك فضاي حس‌گرايي شكل مي‌گيرد لذا حداكثر یک فضاي خيالي و وهمي تحقق مي‌پذيرد اما عرصه واقعيت چيست؟ جهان هستي به معناي واقعي كلمه كدام است تا تمدنی که در آ‌ن فضا شكل بگيرد تمدّن عقلاني باشد، تمدّن براي انساني باشد كه آن انسان در تمام نشئات هستي حضور دارد. اين واقعيت از هستي را حكمت متعاليه به درخشندگي تمام به بلوغ رسانيد و توسعه‌اي به قلمرو واقعيت بخشيد كه قبل از آن نبوده است.

وی میان تمدن مبتنی بر خیال و وهم و تمدن مبتنی برعقل و شهود تفاوت قائل شد و تصریح داشت: اگر ما تمدني بخواهيم بنا نهيم كه واقعيت را نشناسيم و واقعيت را در مدار حس يا خيال و وهم خلاصه كنيم و از عقل و شهود و فراتر از آنها، هيچ بهره‌اي نبريم يك تمدن حداقليِ ناچيز شكل خواهد گرفت همان‌طوري كه در غرب شاهد هستيم كه شما شاهديد از انساني كه مرتبط با پروردگار عالم است و ابدي است هيچ خبري نيست. تنها انساني در اين ساحت از او نام برده مي‌شود كه در علم تجربي خلاصه مي‌شود. آنچه امروز به عنوان فجيع‌ترين فاجعه علمي بايد از آن ياد كرد اين فضيحتي است كه در ساحت علم اتفاق افتاده و علم در حدّ حس و تجربه تنزّل كرده است. اين مكتب و اين مبنا قطعاً تمدّني بيش از اين به بار نخواهد آورد.

وی ادامه داد: عالم عقل به مراتب وسيع‌تر و عميق‌تر است اين را چه كسي بايد بشكافد و معنا كند؟ چه دانشي امروز مي‌تواند عهده‌دار تبيين عالم عقل باشد؟ اين يك فضاست كه حكمت متعاليه به عنوان يك مبناي اصيل براي تمدن نوين توليد كرده است. ساحت ديگري كه مي‌تواند به تمدن نوين اسلامي بر مبناي حكمت متعاليه به صورت جدّي نقش‌آفريني كند و تأثير بگذارد ساحت انسان‌شناسي در حكمت متعاليه است.

ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در فراز پایانی سخنان خود در این همایش ابراز داشت: ما بايد براي انساني تمدّن ايجاد كنيم كه روح تجرّد حتي در امور حسّي او حاكم است و فضاي ثبات و بقا براي او وجود دارد. ما انسان شصت، هفتاد ساله نداريم ما انسان ابدي داريم. آيا بدون اين سخن مي‌توانیم راجع به تمدن نوين اسلامي سخن بگوييم؟ تا اين انديشه به ميدان نيايد و به ساحت جامعه نرسد تمدن حقیقی ایجاد نخواهد شد.

گفتنی است دومین همایش «مکتب فلسفی اصفهان» از ۱۷ تا ۱۹ اسفندماه با حضور چهره های شاخص علمی و اساتید فلسفه در دانشگاه اصفهان برگزار شد.

این همایش با محوریت پنج موضوع زمینه و پیشینه مکتب فلسفی اصفهان، ابعاد و اوصاف مکتب فلسفی اصفهان و نسبت آن با سایر معارف اسلامی، شخصیت‌ها اندیشه‌ها و مباحث مهم مکتب فلسفی اصفهان، پیامدها آثار و دستاوردهای مکتب فلسفی اصفهان و قابلیت‌های حوزه فلسفی اصفهان در مواجهه با جهان معاصر برگزار شد.