پایگاه اطلاع رسانی اسراء: در آستانه میلاد باسعادت منجی عالم بشریت حضرت صاحب الزمان علیه السلام، گزیده ای از فرمایشات حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی با موضوع وظیفه منتظران ظهور را از نظر می گذرانیم:

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی جهت تذكره و تبصرۀ راهیان صراط انتظار مرقوم داشتند: احادیث گرانبهایی كه هندسه مدینه مهدی موعود(علیه‌السلام) را ترسیم و ویژگی مردان آن را تصویر می نماید، هم از عدل جامعه خبر می دهد و هم از غنای قلبی مردم آن، یعنی اصول قانون اساسی حكومت آن حضرت كه وحیانی است، هم نوید عدل می دهد و هم مژده تقویت روح استغنا؛ پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله و سلم درباره سیره و سنّت امام زمان(عج) فرمود: «...و یمْلأ اللّه قلوبَ امّة محمّدٍصلی الله علیه و آله و سلم غنی ویسعهم عَدْلُه»؛ یعنی مهدی موعود(علیه‌السلام) دلهای امّت مسلمان را پر از بی نیازی نموده و گستره عدل آن حضرت به همگان می رسد.

نتیجه آنكه ویژگی انتظار فرهیختگان حوزه و دانشگاه، در روند تكاملی اندیشه های علمی و انگیزه های عملی است، به طوری كه روش و منش همگی به سمت قسط و عدل از یك سو، و روح بی نیازی از سوی دیگر و تكامل علم و عقل از سوی سوم باشد.

تأثیر ظهور در اصلاح فرد و جامعه

چون وقت ظهور معلوم نیست؛ چه اینكه زمان ارتحال نامعلوم است، باید هماره واجد شرائط و لوازم ظهور مهدی موجود موعود (ارواحنا فداه) بود؛ چه اینكه لازم است همیشه دارای اسباب و علل لقای مسرت بخش خدای سبحان بود و همین آمادگی و پرهیز از تسویف و تأخیر، در اصلاح فرد و جامعه و در بارور شدن فكر فردی و عقل جمعی سهم به سزایی دارد.

فراهم سازی زمینه ظهور حضرت (مظهر اسم اعظم)

هر انسان صالحی كه مثال محبوب واقعی را در سر، و وصال او را در دل می پروراند، مظهر نام مباركی از اسمای حسنای الهی است؛ اگر نصاب صالحانِ منتظر به كمال خود نائل شد و نعمت ترقّب صادق به تمامیت خویش بالغ گشت، زمینه ظهور انسان كاملی كه مظهر اسم اعظم است و مجرای هرگونه فیضِ تكمیل دین و تتمیم نعمت است، فراهم می گردد و خدای سبحان مشیئت نفوذ ناپذیر خود را اِعمال می فرماید. آنگاه طنینِ «اَنا بقیةالله» از كنار كعبه كه قبله عالمیان و مطاف زائران است، به گوش مشتاقانِ مترصّد می رسد و همگان وظیفه استماع، انصات و امتثال آن را، همچون آیه قرآن به خوبی ادراك می كنند و از هر سمتی به صَوْب آن حضرت و با هر زبان و در هر زمین و در هر زمان، تلبیه گویان به محضر انورش بار می یابند و یا در اقلیم خویش به اطاعت دستور معصومانه وی مبادرت می نمایند.(1)

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در ادامه به وظایف منتظران آن حضرت پرداختند و با برشمردن تفصیلی و توضیحی هر وظیفه چنین آورده اند:

1. هر منتظری باید اهل پیوند با خداوند بزرگ باشد و ضمن درخواست روزی در ابعاد ذیل، برای درونی كردن و استقرار این صفات در خویش تلاش كند:

الف. توفیق طاعت: منتظر راستین هم اهل اطاعت خدا، پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم و امام معصوم(علیه‌السلام) است و هم توفیق چنین فرمانبری را همواره از خدای سبحان می خواهد: اللّهمّ ارزقنا توفیق الطاعة.

ب. دوری از معصیت: گناهان، موانع مسیر حركت به سوی خدا و مهمترین عامل سقوط انسان اند، از همین رو منتظر حقیقی امام عصر(عج) باید ضمن درخواست توفیق الهی در ترك گناهان، سعی بلیغ خویش را در تحقق چنین صفتی به كار گیرد. گفتنی است گناهان، هرچند به كوچك و بزرگ (صغیره و كبیره) قسمت شده اند، هر نافرمانی خدای متعالی گناهی بزرگ است: وبُعد المَعصیة.

ج. نیت خالصانه: اصلاح انگیزه اعمال (نیت) و خلوص هرچه بیشتر از هر شائبه شرك و ریا در جمیع مراتبش، به گونه ای كه چیزی جز اطاعت امر الهی و انجام دادن آنچه موجب رضای حق است در نیت انسان سهم نداشته باشد، ازوظایف اهل انتظار است: وصدْق النیة.

د. شناخت محرّمات الهی: ترك معاصی، شدنی نیست مگر با شناخت چیزهایی كه خداوند سبحان با حكمت بالغهاش بر بندگانش حرام كرده است. و چون حرام یعنی آنچه دریدن پرده آن روا نیست خواه آن چیز، حق باشد یا دین و یا قانون و یا... منتظری كه محرمات الهی را نشناسد و حریم آن را پاس ندارد، چه بسا به شكستن حریم آنها گرفتار آید، از اینرو شناختن محرمات الهی ضروری است: وعرفان الحُرمة.

2. انسانی كه در انتظار كریم ترین انسانهای عصرش به سر می برد، بایسته است كه از خداوند كریم اعطا و ازدیاد و حفظ كرامت خود را در اسباب كرامت طلب كند و خویش هم در تحقق آن خواسته از پای ننشیند.

الف.درخواست هدایت تكوینی خاص: آنچه مایه كرامت جان آدمی است، هدایت یافتن به نور دین الهی و حفظ تقوا است. آنان كه به مسیر اطاعت او هدایت نشوند، در سیاهی جهالت‌ها و انحراف‌ها سرگردان و از كرامت الهی انسان محروم خواهند شد. بر انسان منتظر است كه با تلاش علمی و جهد عملی، زمینه افاضه هدایت تكوین را در خویش هر لحظه پرورش دهد: واكرمنا بالهُدی.

ب. درخواست استقامت در مسیر هدایت: بسا كسانی كه از هدایت الهی بهره‌مندند؛ امّا پس از اندك زمانی با غفلت از حق و روی آوردن به اهوا و امیال خویش از جاده هدایت به بیراهه ضلالت افتادند و نور هدایتشان را در شب دیجور گمراهی خاموش كردند، پس بر منتظران راستین بایسته است كه در مسیر هدایتی كه خدای سبحان آن‌ها را به آن رهنمون شده است استقامت ورزند و با تمسّك به علم و ایمان از هر اعوجاجی دوری جویند تا مشمول هدایت‌های برتر كه محصول استقامت در مسیر هدایت است باشند: والاستقامة.

3. زبان، ترجمان عقل و اندیشه انسان است، از این‌رو توفیق نیك گفتاری زبان صیانت از آن برای اهل انتظار ضروری است. طبق آموزه‌های این دعای شریف، منتظران راستین می‌باید با توجّه به آنچه در پی می‌آید در صیانت زبان خویش كوشا باشند:

الف. سخن صائب گفتن: منتظر راستین آن حضرت می‌باید جز از سر راستی سخن نگوید و گفتار غیر صائب را (به جدّ یا به هزل) وا نهد: وسدّد ألسنتنابالصواب.

ب. حكیمانه سخن گفتن: گفتن سخنان بی‌محتوا و بی‌فایده كه نه در امر دین سودی می‌بخشند و نه در كار دنیا، كاری حكیمانه نیست. آنچه حكیمانه نیست لغو است و اهل ایمان از لغو اعراض می‌كنند. بر همین اساس بر اهل انتظار شایسته است كه حكیمانه سخن بگویند و زبان را از سخنان لغو صیانت كنند: والحكمة.

4. قلب انسان منتظر، ظرف مباركی است كه هر مظروفی شایسته آن نیست. در این دعای شریف هم مظروف شایسته قلب مؤمن معرفی و هم وظیفه منتظران راستین در این موضوع بازگو شده است:

الف. كسب نور علم: اكتساب علم و خروج از سیاهی نادانی، وظیفه منتظران ظهور امام عصر(عج) است و چون علوم اكتسابی بی‌تعلیم و تعلّم به دست نمی‌آیند، از این‌رو تعلیم و تعلم و تلاش در جهت كسب علم حصولی و نیز تهذیب دل برای ادراك حقایق با علم حضوری، وظیفه هر مسلمان منتظری شمرده شده است.

ب. كسب نور معرفت: معرفت اخصّ از علم است و به علمی اطلاق می‌شود كه با تمییز كامل معروف از غیر خود و ادراك خصوصیات آن همراه است. بر منتظران راستین است كه به اكتساب علم بسنده نكنند و با عمق بخشیدن به گستره علوم به كسب معرفت نایل آیند، كه هر معرفتی علم هست؛ اما هر علمی معرفت نیست.(2)

-------------------------------------------------------------------------------

منبع:

1. پیام معظم له در کتاب سروش هدایت، جلد دوم به مناسبت نیمه شعبان مهر، سال1382
2.  کتاب امام مهدی موجود موعود، اثر حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی