آیت الله العظمی جوادی آملی همواره در ديدارها و سخنان خود بر احياي سنت حسنه وقف، و نه صرفا احياي موقوفات، تاکيد داشته و در ديدارهاي مختلف خصوصا با دست اندرکاران و مديران سازمان اوقاف،بر اين مهم تاکيد کرده اند و حتي موفقيت اين سازمان را در احياي سنت حسنه وقف مي دانند؛ «هر چند سازمان اوقاف و امور خيريه در احياي موقوفات توفيق نسبي داشته است، اما رسالت اين سازمان تنها احياي موقوفات نيست، بلکه بايد نسبت به احياي وقف اهتمام بيشتري داشته باشد و اين سنت را احيا و زنده کند»[1]

ايشان در جايي ديگر اظهار مي دارند: سازمان اوقاف و امور خيريه وقتي موفق است که وقف را احيا کند نه موقوفات را، اگر هم ما موفق شويم کسي زميني را وقف کند خانه‌اي وقف کند اين را باز نمي‌گويند احياي وقف، چون از اين کارها قبلاً فراوان بود اين هم بر مي‌گردد به احياي موقوفات، اگر کسي به جايي برسد که چيزهايي که قبلاً وقف نمي‌کردند اکنون وقف کنند اين مي‌شود احياي وقف، اگر ما به آن مرحله والا نرسيديم لااقل به اين مرحله مياني برسيم که مردم، وقف را به عنوان يک عمل ديني بپذيرند و انجام بدهند.» [2]

استاد و مفسر حوزه علمیه قم،  احياي اين سنت حسنه را در گرو فرهنگ سازي صحيح از طرف مسئولان امر مي دانند که در پرتو فهم درست وقف و تبيين صحيح آن براي مردم امکان پذير است و لذا تاکيد دارند:

«موفقيت در احياء فرهنگ وقف کردن، نيازمند يک کار علمي عميق است، احياء فرهنگ وقف نيازمند تعريف دقيق وقف از سوي متوليان اين امر مي باشد لذا اگر سازمان اوقاف بتواند وقف را به درستي براي مردم معنا کند وقف احياء مي شود.» [3]

معظم له بيان مي دارند: «در کنار احياي وقف بايد بدانيم در چه مسيري آن را وقف کنيم که اين امر نيز نيازمند يک مديريت قوي است، تا نيازهاي امروز جامعه را تشخيص و وقف را در اين مسير هدايت کند.»[4]

حضرت آيت الله جوادي آملي يکي از روش ها جهت احياي وقف را، آموزش صحيح وقف کردن توسط مردم مي دانند و لذا در وقف نامه الصاق يک قطعه زمين به حوزه علميه امام حسن عسکري (عليه السلام) شهرستان آمل، وقف را صدقه جاريه و پويا بيان مي دارند و به واقفان نيز توصيه مي دارند که در انشاي صيغه وقف، کاربري خاصي را در نظر نگيرند تا اينکه متوليان بعدي مجبور باشند در مدار بسته و جامدي حرکت کنند، چرا که قوام وقف به جريان و پويايي آن است و لذا بيان مي دارند که واقفان نحوة بهره‌برداري از موقوف را مطلق و آزاد قرار دهند چون آنچه بايد از طلق بودن به در آيد و مقيّد و بسته شود خود عين است نه بيش از آن.

معظم له تاکيد می کنند «کسي که زميني را براي انجام امور هبه مي کند، گرچه به مقصد رسيده است اما کار او تاثير وقف را ندارد.»

معظم له جهت تبيين هر چه بهتر موضوع مثالي نيز بيان مي دارند که اگر کسي خواست زميني را وقف بهداشت و درمان جامعه کند چنين انشا نمايد:

1ـ اين زمين مشخص، وقف بهداشت و درمان است؛

2ـ تمام منافع و درآمدِ متطوّر آن در هر عصر و نسلي در مصرف يادشده صرف شود؛

3ـ اگر غبطة وقف و مصلحت جامعه در اين است که در اين زمين بيمارستان، درمانگاه و ساير مراکز درماني ساخته شود با کارشناسي اهل خبره، متولّي به احداث بناهاي مذکور اقدام کند و اگر تغيير کاربري سودآورتر است و غبطة وقف و مصلحت امت بهتر تأمين مي‌شود تغيير يادشده صورت پذيرد.

تاکيد حضرت آيت الله جوادي آملي بر انشاي اينگونه اي وقف، براي اين است که واقف بداند که اين تا روز قيامت بايد قابل استفاده باشد، اما اگر زميني را کسي وقف کند به شرط اينکه اين زمين همين گونه باشد و تکان نخورد، اين پويا نيست، بلکه اين جامد است، چرا که اگر بعد از چند سال اين بافت فرسوده شود و نتوان آن را تغيير کاربري داد، اين ديگر جاري نخواهد بود.

معظم له وقف‌ را از برجسته‌ترين آموزه‌هاي ديني مي دانند و بيان مي دارند انسان همواره بايد بداند که طيب ترين اموال خود را با وقف آنها، در زمين ميخکوب کرده، بر روي آن پا گذاشته و پرواز کند و اين عمل، الگويي براي آيندگان نيز باشد.

در پايان مي توان خلاصه مباحث حضرت آيت الله جوادي آملي را در باره وقف اينگونه بيان کرد که:

1ـ وقف عبادت ويژه‌اي است که ماية تصديق ايمان واقف است لذا از آن به صدقه ياد مي‌شود

2ـ وقف، جاري است نه جامد لذا تحبيس اصل (عين)، کافي است و تحبيس عرصه لازم نيست

3ـ مصرف آن، خيرِ مطلق است نه معيّن، هر چند تعيين آن صحيح است.

پاورقي..............................................................................

1. ديدار رياست سازمان اوقاف و امور خيريه، بهمن 1389

2. ديدار مسئولين سازمان اوقاف و امور خيريه استان مازنداران، مرداد 1391

3. ديدار مدير کل اوقاف و امور خيريه استان قم ، آبان 1391

4. ديدار رئيس سازمان اوقاف و امور خيريه کل کشور، دي ماه 1391