💢 ویژه برنامه ماه ذی الحجه 1445

سلسله سخنرانی های حجت الاسلام و المسلمین استاد مرتضی جوادی آملی در ماه ذی الحجه 1445هـ، با عنوان «نشان حج»

أعوذ بالله من الشيطان الرجيم

بسم الله الرحمن الرحيم

«الحمد لله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين».

تعظيم و بزرگداشت حج که يکي از برترين شعائر الهي است نشان از پاکي و طهارت قلب و تقواي ضمير و جان انساني است. تمام ابعاد و ابعاض حج از شعائر الهي است و خداي عالم در قرآن ميفرمايد: ﴿لا تُحِلُّوا شَعائِرَ اللَّهِ‏﴾، شعائر الهي را کوچک مشماريد و نسبت به آنها با حساسيت و دقت و بزرگداشت با آنها رفتار کنيد.

بعد از اينکه روشن شد حج ميثاق و عهد و پيمان خدا با بنده است و خداي عالم اين پيمان را در زيباترين شکل که ديگر در قرآن تکرار هم نشده بيان فرمود است که ﴿وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ  إِلَيْهِ سَبِيلا﴾، ما بايد اين بخشها و مواردي که در حج بر بندگان واجب و لازم شده است را تکتک اينها را به درستي بشناسيم و راز و رمز و حکمت و درايتي که براي اينها وجود دارد را بهتر بشناسيم. از ميقات گرفته تا به حرم، تا به کعبه، تا به همه سرزمينهايي که براي اين امر عبادي والا تعريف شده است نشان از آن است که اين عهد و اين پيمان الهي، پيماني بر سر توحيد است، پيماني براي آن است که انسانها را از هر نوع شرک و پليدي و دنياگرايي و انسانگرايي و نظاير آن پاک و منزه کند، آنها را با محوريت پروردگار عالم بپروراند و انساني الهي و توحيدي درست کند نه يک انسان طبيعي و مادي.

امروزه که انسانها بر اساس انسانگرايي و نگرشهايي که به انسان دارند جوامع را هدايت ميکنند بدون اينکه بدانند ريشه انسانيت در چيست و بنيان اين انسان از کجاست و چگونه انسان ميتواند رشد و عظمت داشته باشد و به يک عقل خداداد و لکن منقطع از وحي دارند توجه ميکنند اين يک شرک است. اومانيسم چيزي جز شرک نيست، زيرا آنچه در آن توحيد نباشد، الوهيت و ربوبيت پروردگاري نباشد، ربوبيت تکويني و تشريعي پروردگار عالم نباشد اين نميتواند براي انسان خير و کمال بياورد و لذا خداي عالم براي اينکه طريق هدايت را و مقصد و نجات و سعادت را به انسان بنماياند مسئله حج را اين گونه با اين برنامه منسجم و منظم قرار داده است، لذا حجگزاران نسبت به آن واجباتي که در حج است چه آنچه که در عرفات ميگذرد چه آنچه که در مشعر و مزدلفه ميگذرد چه آنچه که در منا ميگذرد به يکايک اينها و اسرار و رموز آنها وقتي توجه کنند ميبينند که گويا اين پوستهايي است که از بدن جدا می شود تا انسان روح بشود و معنا و مغز بشود و جريان الهيت و توحيديت پروردگار را در خود تقويت بکند.

آنچه ما را بر آن ميدارد که حج را براي همه آحاد جامعه بزرگ بدانيم و به عنوان يکي از برترين جلوههاي حق و عهد و پيمان الهي بشناسيم عبارت است از آن برنامهاي که در حج تعريف شده است. عرفات، مظهر معرفت توحيدي است؛ عجيب است که خداي عالم براي عرفات چه جايگاه والايي قرار داده است. در يکي از روايات از حضرات معصومين(صلوات الله عليهم اجمعين) وارد شده است که «أَنَّ مِنَ الذُّنُوبِ مَا لَا يُغْفَرُ إِلَّا بِعَرَفَةَ وَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ»؛ خطاهايي و لغزشهايي وجود دارد که هرگز غفران و مغفرتي براي آنها حاصل نميشود مگر اينکه انسان در سرزمين عرفات و مشعر گام بنهد. آنجا جايگاه تطهير است و طهارت. اگر ماه مبارک رمضان را ما به ماه طهور ميشناسيم عرفه و مشعر را خداي عالم جايگاهي معرفي کرده است که انسانها به طهارت ميرسند به غفران و آمرزش الهي دست پيدا ميکنند و اين آمرزش اعم از آمرزش عملي و فکري و نظري و قلبي و روحي است. همه رذائل از انسانها شسته ميشود همه فضائل در جان انسانها قرار ميگيرد همه معرفتهاي کج و ناصحيح و ناروا از انسان دور ميشود و معرفت اصيل توحيدي براي انسان قرار ميگيرد.

اگر انسان دلش را به خدا بسپارد و از خدا به عنوان اينکه طرف عهد اوست و خداي عالم در اين عهد او را همراهي بکند دست او را بگيرد و پا به پا او را در اين مقاطع حساس و در شرايط ويژه ايام حج قرار بدهد درخواست کند، او به مجموعهاي ميرسد که در پايان در وجود خودش طهارت را پاکي را و زدوده شدن همه آفتها و آسيبهاي طبيعي و انساني را مييابد و هرگز به اطرافي که غير توحيدي باشد نظر نخواهد داشت.

بنابراين حج يک حقيقت والا و ارزشمند الهي است و ما را با جهاني ديگر با حقيقتي ديگر آشنا ميکند، از طبيعت ما را ميکَند و به ماوراي طبيعت مرتبط ميکند، ما را با عهد الهي آشنا ميکند، انسان زميني را يک موجود الهي قرار ميدهد، محبوب عند الله و ضيف الهي و جار الهي قرار ميدهد. انسان در اين سرزمين توحيد که از زمين طبيعت بالا آمده، از کنار کعبه و مکه و مشعر و منا بالا آمده و در جايگاه بيت المعمور قرار ميگيرد و در جايگاه عرش إنشاءالله قرار ميگيرد، چون با جلوه توحيدي خود را ساخت و حقيقتش را با اين امور آشنا کرد، چنين انساني از حجّش لذت ميبرد و حج براي او لذيذترين و گواراترين حقيقتي خواهد بود که هيچ گاه آن را فراموش نخواهد کرد. چنين انسانی ميتواند در سرزمين معنوي ديگري سير بکند، از اين به بعد با شعائر الهي زنده است، با حقائق الهي و با توحيد ميتواند گامهاي استواري را در مسير زندگي خودش بردارد و نسبت به گذشته غفران الهي و نسبت به آينده رضوان الهي را بتواند دريافت بکند.

حج آمده است تا تحول عظيمي را در سرزمين وجود انساني و در جوامع انساني و اسلامي قرار بدهد و امت منسجم، امت باشکوه، امتي که داراي ذخر است و شرافت است و کرامت است قرار بدهد. همگان موظفيم که حج را عظيم بشماريم و والا و بزرگ بدانيم تا با عظمت حج، اسلام و امت اسلام و مظاهر الهي و جلوههاي الهي و سنت پيامبران و انبياي الهي احيا بشود و حج را با لقاء پيامبر مکرّم اسلام و ائمه والاي بقيع و ساير امامان بزرگوار، ما ميتوانيم به نهايت و به بلوغش برسانيم و لقاء امام را لقاء خليفة الله بدانيم لقاء توحيد بدانيم و خدا را در اين سفر الهي با اين مظاهر برتر زيارت بکنيم.

«و السلام عليکم و رحمة الله و برکاته»