به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی اسراء: حجت‌الاسلام‌والمسلمین مرتضی جوادی‌آملی، رئیس بنياد بين‌المللی علوم وحيانی اسراء،‌ در گفت‌وگو با ایکنا، مال و ثروت را یکی از مهم‌ترین ارکان حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه دانست و با بیان اینکه خداوند در آیه پنج سوره مبارکه نسا می‌فرماید: «وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا؛ و اموال خود را كه خداوند آن را وسيله قوام [زندگى] شما قرار داده به سفيهان مدهيد»، اظهار کرد: خداوند برای اقامه جامعه و استواری آن ثروت را به عنوان رکنی رکین معرفی کرده است و این تعبیر نشان از آن دارد که اگر جامعه‌ای از این دارایی به درستی استفاده نکند و مسیر صداقت و امانت در اموال را رعایت نکند، سبب شکست جامعه می‌شود.

وی ادامه داد: همچنین خداوند در این آیه تأکید دارد که دارایی خود را به دست افراد نادان ندهید. گاهی فردی توانایی انجام امور مختلف را دارد و حتی در حیات فردی و تأمین هزینه‌های شخصی فرد عاقلی است، اما توانایی مدیریت اموالی را که به امانت از سوی مردم در اختیار او قرار گرفته و عامل قیام جامعه است ندارد. چنین فردی که در مقام چگونگی مدیریت مال ناتوان و ناآگاه است و حتی در این زمینه ادعا دارد و بر مسندی تکیه زده که باید هزینه‌کرد این دارایی را برعهده گیرد سفیه است؛ خداوند در این آیه تأکید می‌کند که ثروت خود را به دست چنین افرادی نسپارید.

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی تصریح کرد: خداوند علاوه بر بیان اهمیت مال و ثروت برای جامعه به عنوان قوام و ایستایی، از وقف به عنوان ابزاری برای ماندگاری مال و ابدی شدن منفعت آن یاد کرده است. توجه فقها به وقف براساس آموزه‌های وحیانی و کتاب و سنت و صدور احکام متعدد برای آن حاکی از اهتمامی است که شارع مقدس به موضوع وقف دارد. 

این استاد حوزه علمیه قم پیشنهاد منطق اسلام را برای ماندگاری ثروت وقف آن دانست و گفت: اولین جلوه وقف آن است که مناسباتی را بین انسان و خداوند ایجاد می‌کند، به طوری که واقفان تا زمانی که آثار و برکات وقف در جامعه وجود دارد، از ثواب و اجر الهی آن در طول حیاتشان و حتی پس از آن بهره‌مند می‌شوند.

وی یکی از مهم‌ترین مسائل در زمینه وقف مال را توجه به نیازمندی‌های روز جامعه خواند و گفت: از مهم‌ترین مسائل در زمینه وقف مال، توجه به نیازمندی‌های روز جامعه است که متأسفانه در این زمینه اهتمام جدی وجود ندارد، در صورتی که واقفان باید با کارشناسان اقتصادی جامعه در ارتباط باشند تا در نتیجه عملکرد آنان، ثواب و اجر الهی برای واقف حاصل شود و علاوه بر آن جامعه نیز منتفع شود.

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی با تأکید بر اینکه در هر جامعه باید موقوف علیهم مشخص باشد و معین شود که منتفعان از وقف چه کسانی هستند و وقف باید به چه عرصه‌ای یاری برساند، گفت: از گذشته موقوفات ارزشمندی به عنوان میراث به یادگار مانده است، اما در برخی موارد هدف و جامعه بهره‌مند مشخص نمی‌شود و در این صورت وقف اثر کافی ندارد.

وی ناآشنایی واقفان به جهات مختلف وقف را یکی از آسیب‌های وقف دانست و گفت: در طول تاریخ متولیان و مسئولان اجرای وقف نتوانتسند به درستی امانتدار باشند و در برخی موارد در اجرای نیت واقف کوتاهی کرده‌اند، به همین دلیل در زمان‌هایی افت و خیزهایی در اقبال مردم به وقف اموالشان وجود داشته است.

نگاه اقتصادی به وقف خلاف روح معنوی آن است

این استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه در حال حاضر وقف عملاً همانند صنعت تجارت و تولید است و با نگاه اقتصادی به پیش می‌رود، گفت: این امر خلاف روح معنوی وقف است. ایجاد بنیادهای اقتصادی در کنار وقف روح این سنت حسنه را می‌خشکاند. نگاه اقتصادی و بنگاه درآمدزایی به وقف روح و باطن تعاونی و خیرانه آن را نابود می‌کند و سبب بی‌رغبتی واقفان به مشارکت در این عمل خیر می‌شود.

وی با ابراز تأسف از اینکه حقیقت وقف از یک سو و اقدام ارزشمند وقف از سوی دیگر مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار گرفته است، گفت: وقتی جامعه آثار، برکات و ثمرات وقف را نداند و مشاوران آگاهی نیز در این زمینه وجود نداشته باشند که نیاز جامعه را به واقف معرفی کنند و همچنین عمل به وقف مطابق نیت واقف نباشد و نگرش‌های اقتصادی جایگزین آن شود، شاهد تغییر تفکر مردم به وقف خواهیم بود.

وی در پایان تصریح کرد: در این شرایط نهادهای هم‌عرضی پا به میدان می‌گذارند که برخی از آن‌ها صرفاً به دنبال سوءاستفاده از نیات خیر مردم هستند. این نهادها نمی‌توانند در حد ظرفیت‌های وقف نقش‌آفرینی کنند.