پایگاه اطلاع رسانی اسراء: همزمان با شب میلاد مولی الموحدین علی بن ابیطالب (جمعه 14بهمن ماه)، دوازدهمین جلسه از سلسله مباحث گفتگوی استاد مرتضی جوادی آملی با جوانان و علاقه مندان به معارف الهی از سراسر جهان به صورت آنلاین برگزار شد.

در این جلسه که بر روی بستر برنامه زوم برگزار شد، حجت الاسلام و المسلمین استاد مرتضی جوادی آملی به ویژگی های ممتاز علی بن ابیطالب اشاره کرده و راههای شناخت و معرفت به آن امام همام را تبیین کرد.

استاد حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی در این جلسه با بیان اینکه یکی از مهمترین و اساسی ترین مسائلی که در جهان اسلام و خصوصا در مکتب تشیع قابل توجه است، جریان ولایت است که در سید اولیاء و سید اوصیاء علی بن ابیطالب متجلی است، این ایام و میلاد علی بن ابیطالب را به امت اسلامی و خصوصا پیروان مکتب تشیع  تبریک عرض میکنیم و برای همگان اجر محبت علی بن ابیطالب را مسئلت می کنیم چه اینکه جابر در مدینه می گشت و اینگونه سخن می گفت: ادبوا اولادکم بحب علی بن ابیطالب!

وی بیان داشت: در خصوص شخصیت ممتاز و فضایل و کمالات آن حضرت اگر همه دریاها مرکب و همه درختان قلم شوند و کاتبان از جن و انس نمی توانند فضایل آن حضرت را بنویسند ولی در این فرصت کوتاه به گوشه هایی از فضایل آن حضرت می پردازیم.

ایشان بیان داشت: علی بن ابیطالب از اسم عالی الهی منشق است «یا عالی بحق علیّ»، اما معنای علوّ و برتری چون از جایگاه الهی برگرفته شده است مثل عالی بودن افراد در نظام طبیعی انسانی نیست، بلکه او نشانگر علوّ و اعتلای الهی است و لذا خود آن حضرت در باب خود می فرماید: برای خدای عالم هیچ آیتی برتر از من نیست.

استاد مرتضی جوادی آملی اظهار داشت: اوج آیات الهی و قله آیات قرآن کریم مثل جریان آیه تطهیر، آیه مباهله و برتر از همه آیه ولایت و حادثه غدیر اینها همه و همه از مختصات علی بن ابیطالب است که خداوند با انواع آیات گوناگونش این شخصیت را ستود و معرفی کرد.

وی گفت: نکته ای که بایستی همه توجه کنیم این است که اگر چه علی بن ابیطالب یک چهره زمینی داشته و از طبیعت است اما همواره از لحظه ولادت تا مرحله شهادت همه و همه با چتر عنایت الهی می زیسته است و ما که در آستانه ولادت آن حضرت هستیم باید آن نوع تولد آن حضرت را در خانه خدا که اعجاب برانگیز است را به یاد داشته و مولایمان را در این رابطه ستایش کنیم.

ایشان اظهار داشت: خیلی ها متاسفانه نتوانستند این چهره الهی و ملکوتی را بشناسند و لذا بین جریان غدیر و جریان سقیفه نتوانستند تمایزی قائل شوند و در حقیقت فکر می کردند که علی بن ابیطالب هم مثل سایر افراد عادی است، حالا یا نخواستند باور کنند یا درک و فهم شعور ولایت را نداشتند ولی با آن حضرت هم معامله یک انسان عادی کردند نه انسانی که صاحب ولایت کلیه الهی است و از جایگاه پروردگار عالم مانند رسول گرامی اسلامی حیات و زندگی او وجود دارد.

وی بیان داشت: رسالت و وظیفه پیروان و شیعیان، شناخت حقیقی این شخصیت های ممتاز است. ما درباره مکتبی سخن می گوییم که به نام مکتب اهل بیت علیهم السلام شناخته می شود و باید شخصیت های ممتاز این مکتب را بشناسیم هر چند درک عالی آنها مقدور ما نیست اما تا آنجا که ممکن است باید تلاش کرد همآنگونه که قرآن و پیامبر گرامی اسلام و خود آن حضرت و اهلبیت، ایشان را معرفی می کنند، بشناسیم، چرا که فضای غالب درباره این شخصیت ها این است که میخواهند اینها را زمینی جلوه دهند و از کرامات  و اعجاز آنها بکاهند تا بتوانند به جای آنها سخن بگویند و سقیفه را به جای غدیر بنشانند.

ایمان به شهادت؛ اولین خصیصه علی بن ابیطالب علیه السلام

ایشان در مورد خصائص ویژه علی بن ابیطالب بیان داشت: اول خصیصه مسئله «ایمان به شهادت» است که از مختصات علی بن ابیطالب است و هیچ امری غیب و نهانی ندارد بلکه همه چیز در مشهد او حاضر و ناظر است. نوع انسانها ایمان به غیب دارند، همانطور که ما خدا را می شناسیم اما قدرت حضور در محضر خدا را نداریم، ما به رسالت پیامبر ایمان داریم اما حقیقت رسالت و وحی را نمی شناسیم و نمی بینیم، در باب معاد هم مسئله همینطور است، یعنی همه ما پیروان مکتب اهلبیت عصمت و طهارت به معاد ایمان و باور داریم اما ایمان ما از راه غیب است اما علی بن ابیطالب به این امور ایمان داشته است اما ایمان به شهادت!

وی ادامه داد: امام علی علیه السلام در توحید، عالی ترین مدارج توحیدی را سپری می کند وقتی از حضرت سوال می کنند شما خدا را می بینید؟ حضرت می فرماید من خدایی که نبینم را عبادت نمی کنم، یعنی احدیت خدا را می بینم و بر اساس آن شهود و ایمان به شهادت، خدا را عبادت می کنم، من کسی نیستم که خدا را نبینم و عبادت کنم، البته قطعا این دیدن با چشم سر نیست، چون دیدن خدا با چشم دل و حقیقت ایمان است و چون علی حقیقت ایمان را داشت خدا را مشاهده می کرد و خدایی که مشهود او بود، معبود او بود!

وی گفت: در بحث حقیقت رسالت نیز آن حضرت حقیقت وحی را می دید، فرشته وحی را می دید، آنچه را از وحی که باید می شنید را می شنید و رسول گرامی اسلام خطاب به مولا علی علیه السلام فرمود : «انک تسمع ما اسمع و تری ما اری».

ایشان ادامه داد: همچنین در بحث ایمان به معاد ، خدای عالم نسبت به انسانها در قرآن می فرماید: « فَكَشَفْنَا عَنْكَ غِطَاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ» اگر شما در دنیا از دیدن حقیقت معاد در کوری بودید، اکنون این پرده از چشم شما کنار زده شده است، اما علی بن ابیطالب در باب معاد و سایر حقایق می فرماید: « لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً» اگر همه پرده ها کنار برود، بر ایمان من چیزی نمی افزاید، چون من همه را می بینم و مشاهده می کنم و بر چهره من پرده ای نیست همه این پرده ها کنار رفته و من به معاد، ایمان به شهادت دارم و نه ایمان به غیب.
 

نوع تعامل حضرت با دنیا، دومین خصیصه ممتاز

استاد مرتضی جوادی آملی در مورد خصیصه دوم مولا علی علیه السلام بیان داشت: خصیصه دوم که برگرفته از خصیصه اول هست، نوع تعامل علی بن ابیطالب با دنیاست. اصحاب و یاران پیامبر گرامی اسلام امتحانات سختی را در زمان حیات و بعد از رحلت پیامبر گذراندند، اما آن چیزی که باعث می شد آن همراهی و تبعیتی که علی بن ابیطالب داشت دیگران نداشته باشند، مسأله دنیا و نوع نگاه آنها به دنیا بود، این خصیصه را باید بنشاسیم و در این مسیر از او تبعیت کنیم .

ایشان در توضیح این مطلب اظهار داشت: ما از سخن وحی شنیده ایم که «حب الدنیا رأس کل خطیئه»، محبت دنیا رأس تمام خطاها و انحرافات و کجی هاست، آنچه سقیفه را ایجاد کرد محبت به دنیا بود، آنچه جنگ جمل و صفین را علیه مکتب اسلام بر پا کرد یا جریان های دیگر در صدر اسلام، همه منشأش حب دنیا بود و اما نوع تعامل علی بن ابیطالب با دنیا بسیار شگفت آور است، چون علی علیه السلام باطن دنیا را دید و حقیقتش را شناخت و آنگونه عمل کرد که جای عمل دارد. منشأ این جور معامله با دنیا دیدن حقیقت و باطن دنیا نیست، این عبارت مولا علی علیه السلام خطاب به دنیا را همگان شنیده اند که « قَدْ طَلَّقْتُكِ ثَلَاثاً لَا رَجْعَةَ فِيهَا»، من فریب تو را نمی خورم چون تو را شناختم و تو را دشمن خود می دانم. اگر کسی با دنیا چنین نکند نشان از این است که محبت دنیا در دلش نشسته و هر کس سر سوزنی  محبت دنیا را دلش داشته باشد، آن دل جای محبت به خدا نخواهد بود.

وی ادامه داد: حکومت و حکمرانی و تسلط بر جامعه برای علی بن ابیطالب با اینکه قدرت الهی داشت و مردم هم با او بیعت کردند، ذاتا مطلوب نبود، همانطور که خود می فرماید این حکومت شما به اندازه عطسه بز گر در نزد من ارزش ندارد، این حکومت به اندازه کفش کهنه وصله خورده فرسوده نیز ارزش ندارد مگر اینکه از راه حکومت حقی احیا شود و یا باطلی را از بین ببرم.

تعقل و تفکر عمیق

استاد مرتضی جوادی آملی بیان داشت: خصیصه سوم علی بن ابیطالب، برخورداری آن حضرت از تعقل و تفکر عمیق بود. رسول گرامی اسلام توصیه ویژه ای داشت که در منابع روایی ما آمده و بزرگان ما نیز به آن اشاره کرده اند که مولا علی علیه السلام مثل عقل بود در بین حواس؛ عقل فرماندهی دارد، ارتباط با جهان غیب دارد و سایر حواس را عقل کنترل می کند؛ پیامبر گرامی اسلام خطاب به مولا علی فرمود «يا علي إذا تقرب العباد إلى خالقهم بالبر فتقرب إليه بالعقل تسبقهم» این احادیث شریف هستند که موقعیت علی را برای جامعه اسلامی معرفی می کند، حضرت در مورد هر چیزی، هر اقدامی، هر مسئله علمی یا عملی با عقل و تفکر وحیانی جلو می رفت؛ جامعه بشری عموما و مکتب تشیع خصوصا به این ویژگی عقلانیت و تفکر نیاز فراوان دارند.

همسان بودن علی علیه السلام با قرآن

وی اظهار داشت: خصیصه دیگر مولا علی علیه السلام همسان بودن آن حضرت با قرآن کریم است. ما هیچ حقیقتی بالاتر از قرآن نداریم، قرآن از جایگاه «علی حکیم» نازل شده است و برای سعادت جوامع بشری است و برترین معارف را به همراه دارد و برای زندگی انسانها این کتاب نازل شده است، ولی رسول گرامی اسلام در باب معرفی علی  علیه السلام سخنی اعجاب انگیز دارد که در مسانید و صحاح اهل سنت نیز آمده ، گر چه تحمل آن برای برخی سخت بوده و مجبور به تکذیب شده اند، و آن این است که پیامبر گرامی اسلام فرمود: «علی مع القرآن و القرآن مع علی» این سخن از خصایص ویژه علی بن ابیطالب است و احدی به چنین جایگاهی راه ندارد.

معیت علی علیه السلام با حق

استاد مرتضی جوادی آملی بیان داشت: خصیصه ویژه دیگر آن حضرت مصاحبت و معیت با حق است، رسول گرامی اسلام فرمود: «علی مع الحق و الحق مع علی» این از مختصات علی بن ابیطالب است که با حق همصحبت باشد، معادل حق باشد، بلکه چون از حق برتری برخوردار است فرمود: ادر الحق مع علی، علی مدار حق است و حق به دور علی می گردد.

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی در پایان به سوالات جوانان علاقه مند که از کشورهای مختلف جهان در این گفتگو شرکت کرده بودند، پاسخ دادند.

گفتنی است استاد مرتضی جوادی آملی سلسله مباحثی با موضوعات مختلف معارفی را با مشارکت جوانان علاقه مند از کشورهای مختلف را شروع کرده و تا کنون 12 جلسه از آنها برگزار گردیده است.