یادداشت:

قرآن کتابی آسمانی و معجزه ای جاوید است که خالق حکیم دستورات جامع و کاملی را جهت راهنمایی انسانها از ضلالت و گمراهی و نیز عبرت از عملکرد گذشتگان توسط اشرف مخلوقات خود در ماهی که بهار نزولش ماه مبارک رمضان بشمار می آید نازل نموده است.

صاحب تفسیر تسنیم حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در بنان و بیانات مختلف خود به اثرات معنوی تمسک به این کتاب آسمانی و بهره مندی همیشگی از آن در تمام ابعاد زندگی تأکید فراوان داشته و با استناد به روایات بیان داشتند:

• نورافشانی اهل زمین برای فرشتگان در پرتو تلاوت قرآن

خانه ‏اي كه در آن قرآن خوانده مي‏ شود و دين در آن خانه حاكم است، براي فرشتگان، مانند ستاره‏ هاي آسمان براي اهل زمين نورافشاني مي‏ كند.معظم له بیان داشتند:

مرحوم سيد عبدالحسين شرف‏الدّين جبل عاملي (رضوان ‏الله تعالي‏ عليه) در شرح حال بعضي از صحابه و بزرگان، نقل مي‏ كند كه بعضي از اصحاب و بزرگان علم و دين و سير و سلوكْ برنامه‏ ها را در منزل تقسيم مي‏ كردند. يعني اعضاي خانواده در شبانه ‏روز اين خانه را روشن نگاه مي‏ داشتند. چنين نبود كه هنگام شب همهٴ اعضاي خانواده بعد از خوردن غذا تا صبح بخوابند؛ بلكه نگهباني مي ‏دادند. مثلا ً مقداري از شب را يكي مشغول عبادت و درس و بحث و تلاوت و دعا بود و ديگري مي‏ خوابيد، سپس ديگري بر مي‏ خاست و به عبادت مي‏ پرداخت و اولي مي‏ خوابيد. به دنبال آن سومي بر مي‏ خواست و به عبادت مي‏ پرداخت. به گونه ‏اي كه جز نام حق در اين خانه چيز ديگري برده نشود.

خانه ‏اي كه در آن قرآن خوانده مي ‏شود و دين در آن خانه حاكم است، براي فرشتگان، مانند ستاره‏هاي آسمان براي اهل زمين نورافشاني مي‏ كند؛ همان طور كه انسان هنگام ديدن فضاي باز، بعضي از جاها را تاريك و بعضي را روشن مي‏ بيند خانه‏ اي كه در آن قرآن خوانده مي ‏شود و دين در آن حاكم است نیز براي اهل آسمان نورافشاني مي‏ كند.

• قرآن كريم دفترچه راهنمای شناخت انسان و جهان

این مرجع جهان تشیع با تعبیری خردمندانه، قرآن كريم را دفترچه راهنمای شناخت انسان وجهان معرفی و لزوم ورود قرآن به متن زندگی را مورد توجه قرار داده و در بیانات خود ابراز داشتند:

  قرآن كريم به منزله دفترچه راهنماست.خدا جهان را ساخت، انسان را هم آفريد، يك دفترچه راهنمايي هم به نام قرآن فرستاد كه بگويد اين جهان چيست و چگونه از آن‌ بهره‌برداري كنيد؛اين انسان چيست و چگونه اين را به كار ببريد .چنانکه اگر كسي چيزي را توليد كرد يك دفترچه راهنما تنظيم مي‌كند كه معرفي كند اين مصنوع چيست و چگونه از آن بهره‌برداري كنيم لذا كسي كه قرآني زندگي مي‌كند با ماها خيلي فرق دارد؛ما مسلمانيم قرآن تلاوت مي‌كنيم نماز مي‌خوانيم اما قرآني زندگي نمي‌كنيم قرآن در زندگي ما نيست!

• قرآن شفاست، رذايل اخلاقی را باقرآن درمان کنید

صاحب تفسیر تسنیم با تأکید فراوان نسبت به درمان بیماری های اخلاقی توسط این کتاب آسمانی ابراز داشتند:

خيلي‌ها كه گرفتار رذايل اخلاقي‌اند براي اين است که بنيان مرصوص و محكمي ندارند چرا که با خرافات زندگي مي‌كنند، با شانس زندگي مي‌كنند با بخت و اتفاق زندگي مي‌كنند لذا كسي كه موحد نباشد ناچار به خرافاتی نظير شانس و امثال شانس تن در مي‌دهد.بنابراین فرمود: آن كه ملحد است و عقيده ندارد، پايش را روي لبه‌اي گذاشت كه زيرش خالي است.

خداي سبحان فرمود ما راه درمان را به او نشان مي‌دهيم نه تنها طبيب مي‌فرستيم نه تنها دارو مي‌فرستيم بلكه شفا مي‌فرستيم؛نفرمود قرآن دواست نفرمود «و ننزّل من القرآن ما هو دواء» بلکه فرمود: ﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ﴾ ممكن است كسي دارو مصرف كند و شفا پيدا نكند اما ممكن نيست شفا باشد و او شفا پيدا نكند لذا فرمود ما شفابخشيم اگر شفابخشيم اين قرآن هر جا وارد شد شفا داد نه دارويي است كه گاهي اثر مي‌كند و گاهي اثر نمي‌كند ﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ﴾ اما ﴿لِلْمُؤْمِنِينَ﴾خداي سبحان اين شفا را اين عنايت را اين لطف را عطا كرد.

حضرت علامه جوادی آملی یکی دیگر از برکات و آثار صدور طیّبانه قرآن را معطر شدن جامعه و افراد آن برشمرده و خاطر نشان کردند:

به ما گفته اند: «طهّروا أفواهكم فإنّها طُرُق القرآن» مستحب است انسان در هر نمازي مسواك بكند اين درست است اما فرمود: «طهّروا أفواهكم» نه «أسنانكم» دندان را تميز كردن يك مستحبّ بهداشتي است.اگر كسي قصد قربت بكند علاوه بر ثواب ،بركت طبّي هم دارد اما آنكه در روايت آمده فرمود:دهان را پاك كنيد اگر غذاي مشكوك از اين دهان وارد بشود اين مي‌شود ناپاك،حرف مشكوك از اين دهان صادر بشود اين دهان مي‌شود ناپاك، فرمود دهان را پاك كنيد زيرا قرآن مي‌خواهد از اينجا عبور كند.اين قرآن آن قدر با جلال و كرامت است كه از هر جايي عبور نمي‌كند. ممكن است كسي قرآن بخواند در  حالیکه «ربّ تالي القرآن و القرآن يَلعنه» ـ خداي ناكرده ـ دامنگيرش بشود.حقيقت قرآن اگر بخواهد از جايي عبور كند بايد از قلب طيّب و طاهر و حنجره و فضا و لبان طيّب و طاهر دهان عبور بكند و به ديگري برسد

 «طهّروا أفواهكم فإنّها طُرُق القرآن» اين بخش وسيعش مربوط به نماز است .يك نمازگزار، حمد و سوره مي‌خواند كه به قرائت قرآن برمي‌گردد آن وقت اين دهان پاك وقتي قرآن از آن صادر شده است هم خود انسان را معطّر مي‌كند هم جامعه را معطّر مي‌كند.

ایشان با استناد به فرمایش نورانی امام سجاد(ع) به دیگر برکات اُنس با قرآن اشاره کرده و بیان کردند:

امام سجاد(سلام الله عليه) نقل مي‌كند كه فرمود: «لو مات مَن بَينَ المشرق و المغرب لَما اسْتَوحَشْتُ بعدَ أن يكونَ القرآنُ مَعي» اگر همهٴ مردم روي زمين كه در بين شرق و غرب عالم‌اند بميرند من از تنهايي احساس وحشت نمي‌كنم در صورتي كه در صحابت قرآن باشم [و] قرآن با من باشد زيرا بهترين كلام، كلام خداست [و من] با آن محشورم. اگر اُنس انسان به حق بود، وحشت احساس نمي‌كند.

برخورد شما با قرآن مانند برخورد یهودیان با توراتشان نباشد

توجه به قرآن، استماع و احترام به قرآن، قرائت و تلاوت قرآن و نیز حمل قرآن کریم در آموزه های دینی ما فراوان است اما در مورد نحوه برخورد و حفظ این کتاب آسمانی تأکیدات خاصی دیده می شود.صاحب تفسیر تسنیم هم این مهم را در بخشی از کتاب ارزشمند حکمت عبادات خود این چنین مرقوم داشته و معتقدند:

دربارهٴ تلاوت قرآن و عظمت مقام آن، در جوامع روايي ما كتابي است كه مشتمل بر چندين باب است. مرحوم كليني (رضوان‏ الله عليه) نيز در كتاب ارزشمند «كافي» بخشي دارند، به نام «فضل القرآن»و بابي است به نام «فضل حامل القرآن» كه از بعضي روايات آن استفاده مي‏ شود انساني كه حامل قرآن باشد با فرشتگان محشور خواهد بود. نه چون يهوديان كه توارت بر آنان تحميل شد امّا توارت را حمل نكردند.

قرآن دربارهٴ يهود مي‏فرمايد: ﴿مثل الّذين حمّلوا التورة ثم لم يحملوها كمثل الحمار يحمل أسفاراً﴾ خطر يهودزدگي را در چند جاي اين سوره مي‏بينيم، كه مبادا يهوديت در بين مسلمين رواج پيدا كند. فرمود: شما با قرآن كاري نكنيد، كه يهوديها با توراتشان كردند، تورات را بر آنان تحميل كرديم، ولي حمل نكردند؛ به آنان داديم ولي نگرفتند.

فضل و برتري از آنِ كسي است كه قرآن را حمل كرده، معاني آن را بفهمد و احكامش را عمل، و به آدابش مؤدب باشد؛ آنگاه به حكمتش پي ببرد. كسي كه با قرآن چنين رفتار كند، حامل قرآن است.

·عاملین به قرآن،سفرای الهی اند

استاد برجسته حوزه های علمیه در کتاب حکمت عبادات خود فهم قرآن و عمل به توصیه ای نورانی این کتاب آسمانی را باعث حشر انسان های مشتاق با سفرای الهی قلمداد کرده و بیان داشتند:

امام صادق (عليه‏السلام) فرمود:«الحافظ للقرآن العامل به مع السَفَرة الكرام البَرَرة» كسي كه قرآن را بفهمد و به آن عمل كند با فرشتگان، كه سفراي الهي و اهل كرامت و نيكي‏اند محشور خواهد شد.

عظمتي كه براي قرآن كريم ذكر شده نشانگر آن است كه باطن قرآن در قيامت از صف مسلمانان و پيامبران و فرشتگان مي‏گذرد. چون در قيامت صفوف فراواني است، قرآن، مانند انساني نوراني با چهره‏اي روشن، از كنار اين صفوف مي‏گذرد. هنگام عبور، افراد آن صف مي‏ گويند: ما او را به خوبي مي‏ شناسيم، او از ماست. ولي از مقام آنها هم مي‏ گذرد، تا به پيشگاه حضرت احديت مي‏ رسد .

اينكه فرمود: كسي كه قرآن را بفهمد و عمل كند، با فرشتگان مكرّم محشور مي ‏شود، سرش آن است كه مسير نزول وحي را فرشتگان كريم تأمين كرده ‏اند ﴿بأيدي سَفَرة ٭ كرامٍ بَرَرة﴾  يعني اين كتاب به دست سفراي كرام بود سپس به دست شما رسيد.

امام صادق (سلام‏ الله‌عليه) به نقل از رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) مي‏ فرمايد: «حَمَلة القرآن عرفاء أهْل الجنّة» حاملان قرآن چهره‏ هاي شناخته شده و شناساي اهل بهشت‏ اند.

----------------------------------------------

برگرفته ازکتاب حکمت عبادات،حضرت آیت الله جوادی آملی،خطبه های نماز جمعه و جلسات درس اخلاق معظم له