پایگاه اطلاع رسانی اسراء: از وقایع بسیار مهم و بزرگ تاریخ که در24 ذی الحجه سال دهم هجری به وقوع پیوست و به حق باید آن را ستود، جریان نزول آیۀ تطهیر در شأن أهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) و مباهلۀ رسول عالمیان(صلوات الله علیه) با مسیحیان نجران می باشد .

به مناسبت فرا رسیدن این ایام مبارک، فرازهایی از بیان و بنان حکیم متأله حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی از کتاب نفیس «شمیم ولایت»، را از نظر می گذرانیم.

حضرت آیت‌الله العظمی جوادی آملی درباره آیه «قُل لَّآ أَسْـَٔلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا ٱلْمَوَدَّةَ فِى ٱلْقُرْبَىٰ» در جلسۀ درس تفسیر خود اظهار داشتند: مودت را از ما خواسته‌اند؛ مودت یک امر قلبی است، امر قلبی هم مبادی‌ای می‌خواهد،‌برای همین هم باید مبادی آن را رعایت کرد. قرآن کریم آن مبادی را فراهم کرده است و فرموده که شما باید به اهل‌بیت(ع) علاقه‌مند شوید.

 ایشان متذکر شدند: راه علاقه‌مند شدن به اهل‌بیت(ع) معرفت یافتن نسبت به آن‌ها است و اگر کسی به آنان دل ببندد به آن‌ها علاقه‌مند می‌شود، چرا که ایشان عدل و عقل را به جهان عرضه کردند و عدل و عقلانیت مورد علاقه انسان است پس یقینا مبدا عقلانیت و عدل نیز مورد علاقه انسان است.

معظم له با بیان این مطلب که قرآن كريم و امام معصوم دو چهره يك واقعيت و دو ظهور يك حقيقتند بیان داشتند:

انسان كامل قرآن ممثّل است و قرآن كريم انسان كامل مدوّن. امام معصوم قرآن عيني است و قرآن امام علمي. امام قرآن ناطق است و قرآن امام صامت. امام صراط عيني است و قرآن صراط علمي.

شيعه و سنّي از پيغمبر اكرم‏ صلي الله عليه و آله و سلم نقل كرده‏ اند كه فرمود: من دو گوهر گرانبها در ميان شما به يادگار گذاشته‏ ام، تا زماني كه به آن دو چنگ زنيد، گرفتار ضلالت و گمراهي نمي ‏شويد. آن دو گوهر كتاب خدا و عترت من است كه هرگز از يك‏ديگر جدا نمي ‏شوند تا بر سر حوض به من برگردند. پس بنگريد كه بعد از من چگونه با آن دو برخورد خواهيد كرد.

جايگاه آيه تطهير

آیت الله العظمی جوادی آملی در خصوص اهمیت آیه تطهیر نزد ائمه علیهم السلام اظهار داشتند:

ائمه(عليهم‌السلام) به آيه تطهیرمباهات مي‏ كردند و آن را دليل حقانيت خويش مي‏ دانستند. امام سجاد(عليه‌السلام) با اين كه در اسارت حقد و كينه امويان بود و اهالي شام به چشم خارجي (خروج كننده وآشوبگر نسبت به حكومت وقت) به او مي‏ نگريستند، حقانيت خود را با استعانت از آيه مزبور، اين‏ گونه به آن مرد شامي كه براي تحقير و سرزنش آن حضرت آمده بود، اعلام كرد:

آيا آيه ﴿إنما يريد الله ليذهب عنكم الرجس﴾ را در سوره احزاب خوانده‏ اي؟ عرض كرد: مگر مراد اين آيه شما هستيد؟ فرمود: بله، مقصود آيه ما هستيم.

اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) نیز در روز شورا (كه به انتخاب عثمان منتهي شد) با اشاره به اين آيه فرمود:

شما را به خدا قسم مي‏ دهم، آيا در ميان شما كسي هست كه آيه تطهير درباره او نازل شده باشد؟ آن هنگام كه پيامبر خداصلي الله عليه و آله و سلم من و فاطمه و حسن و حسين را زير عباي خيبري گردآورد و گفت: خدايا! اين‏ها اهل بيت من هستند، پس رجس و پليدي را از ايشان دور كن و پاك و مطهرشان گردان. اعضاي شورا همگي جواب دادند: نه!

امام مجتبي(عليه‌السلام) هم پس از پذيرش صلح و سازش تحميلي با طاغوت شام، در سخنراني خود در حضور معاويه ضمن برشماري فضايل و كمالات خاندان خود، به اين حادثه تاريخي اشاره كرده است.

اين‏ گونه روايات كه نمونه ‏هاي آن فراوان است، نشان مي‏ دهد كه امامان شيعه(عليهم‌السلام) معتقد بودند، اين آيه مخصوص آن‏ها است و كسي را در آن سهيم نمي ‏دانستند، در حالي كه عموم مفسران اهل سنّت بر آنند كه افزون بر اميرالمؤمنين، فاطمه‏ زهرا و حسنين(عليهم‌السلام)، گروه فراوان ديگري را نيز شامل مي‏ گردد. بدين ترتيب، به اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم‌السلام) اختصاص ندارد.

معظم له در ادامه به تبیین و تعیین بزرگانی که آیه در شأن ایشان نازل شده است به  نقلی ازابوسعید خدری  که از یاران پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و اهل فضل و دانش بوده است و احادیث و اخبار بسیاری از حضرت رسول ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ از حفظ داشت اشاره کرده و آورده اند:

ابوسعيد خدري نقل كرده كه رسول‏ خداصلي الله عليه و آله و سلم فرمود:

آيه تطهير درباره پنج نفر نازل شده است: درباره من و درباره علي، فاطمه، حسن و حسين؛ «نزلت هذه الآية في خمسة فيّ وفي عليّ وفاطمه وحسن و حسين ﴿إنّما يريد الله ليذهب عنكم الرجس أهل‏البيت ويطهركم تطهيراً﴾.

در اين حديث و امثال آن مصاديق اهل‏بيت به صورت واضح و روشن تبيين شده است.

در روايات آمده است: در يكي از روزهايي كه پيغمبر اكرم‏ صلي الله عليه و آله و سلم در خانه ام‏سلمه بود، جبرئيل آيه ﴿إنّما يريد الله ليذهب عنكم الرجس أهل البيت ويطهركم تطهيراً﴾ را بر آن حضرت نازل كرد. آنگاه رسول‏ اكرم ‏صلي الله عليه و آله و سلم حسن، حسين، فاطمه و علي(عليهم‌السلام) را احضار كرده، اطراف خود نشاند. سپس پارچه‏ اي يا عباي پشمين خود را بر سر همگي كشيد و با خواندن اين آيه عرضه داشت:

«اللّهم هؤلاء أهل‏بيتي، اللّهم أذهب عنهم الرجس وطهرهم تطهيراً»؛ خدايا! اهل‏بيت من اين‏ها هستند. خدايا! رجس و پليدي را از اين‏ها دور كن و مطهّرشان گردان.

امّ‏سلمه با ديدن اين صحنه گفت: يا رسول‏ الله! آيا من نيز در اين مجموعه داخل و مشمول اين آيه هستم؟ فرمود: تو بر مكانت و منزلت خود هستي، تو بر خير هستي؛ «أنتِ علي مكانكِ، وإنكِ علي خيرٍ».اين حديث و امثال آن بيانگر غبطه امّ سلمه از عدم توفيق حضور در آن جمع است.

آیت الله العظمی جوادی آملی در بخش دیگری از این بحث به شیوه رفتاری پیامبر گرامی اسلام(ص) بعد از نزول این آیه نسبت به أهل بیت خود اشاره کرده و مرقوم داشتند:

پس از نزول آيه تطهير رسول‏ اكرم ‏صلي الله عليه و آله و سلم تا مدّت‏ها هنگام نماز صبح بر در خانه فاطمه زهراٍّ مي‏ ايستاد و دو دست خود را بر دو طرف چهارچوب در مي‏ گذاشت و مي ‏فرمود: «السلام عليكم أهل‏ البيت ورحمة الله وبركاته، الصلاة رحمكم الله ﴿إنّما يريد الله ليذهب عنكم الرجس أهل‏البيت ويطهركم تطهيراً﴾ أنا حرب لمن حاربتم، أنا سلم لمن سالمتم». از ابن ‏عباس نقل شده است: هر روز وقت هر نماز، يعني روزي پنج مرتبه اين كار را مي ‏كرد.

در اين كه مدت آمدن آن حضرت و سلام كردن و قرائت آيه تطهير چقدر بوده است، روايات مختلفي وجود دارد كه عبارتند از: چهل روز، شش ماه، هفت ماه، هشت ماه، نُه ماه، هفده ماه.

بعضي از روايات اِشعار دارد كه آن حضرت تا آخر عمر شريف‏شان اين كار را تكرار مي ‏كرد.

------------------------------------------------------------------------------

کتاب شمیم ولایت، حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی،ص323