باتوجه به فرا رسیدن ایام ولادت آخرین ذخیره الهی مهدی آل محمد(علیهم السلام) بجاست در کنار شناخت عظمت والای حضرتش، نیم نگاهی نیز به "وظایف شخصی منتظران" در قبال آن حضرت در بنان حکیم متأله حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی از کتاب گرانسنگ "امام مهدی موجود موعود" داشته باشیم تا در پرتو عمل به این مهم در زمره اعوان و انصار ایشان به کمال انسانی شرفیاب گردیم:

مفسر بزرگ قرآن در بخشی از این کتاب مرقوم داشتند:

هیچ تردیدی در ظهور موفور السرور امام عصر(عج) نیست و عالم همه در انتظار ظهور ایشان به سر می‌‌برند؛ امّا یكی از معانی ظهور یا لازمِ معنای آن، پیروزی است چنان‌‌كه یكی از بارزترین مصادیق «امر الله» همان دین الهی است. انگیزه نهایی بعثت پیامبران، پیروزی دین خدا بر تمام مكتب‌‌های باطل یا منسوخ است: ﴿لِیظهِرَهُ عَلَی الدّینِ كُلِّهِ ولَو كَرِهَ المُشرِكون﴾ و مهم‌ترین عامل تحقق چنین هدفی، رهبری انسان‌های كامل معصوم به ویژه وجود مبارك حضرت مهدی(عج) است، زیرا آن حضرت با تأیید خاص خدا و در ظلّ زمینه‌سازی معصومان پیشین كه همه آنان المستقرین فی أمر الله هستند و شكوفایی خردورزی و عقل گرایی مردم از یكسو و بالندگی عدالت‌پروری جامعه از دیگر سو موفق می‌شود امر خدا و دین او را اظهار و بر سایر آراء و مكاتب برتری بخشد و در پرتو غلبه فكری و فرهنگی سایر پیروزی‌ها را به دست آورد و همان‌طور كه در مقطعی محدود و در سایه عنایت ویژه خدای سبحان، پیروان راستین حضرت مسیح(علیه‌السلام) بر كافران، پیروز شدند: ﴿... فَاَیدنَا الَّذینَ ءامَنوا عَلی عَدُوِّهِم فَاَصبَحوا ظهِرین﴾برای تمام جهان نیز صلح و عدل مبسوط الهی پیش‌بینی شده است كه وجود مبارك حضرت بقیة الله(عج) كه خاتم اوصیا و عصاره همه ذوات مقدس قبلی است، عهده‌دار تأمین و اظهار آن است.

معظم له در ادامه به وظایف شخصی منتظران آن حضرت پرداخته و با برشمردن تفصیلی و توضیحی هر وظیفه چنین آورده اند:

1. هر منتظری باید اهل پیوند با خداوند بزرگ باشد و ضمن درخواست روزی در ابعاد ذیل، برای درونی كردن و استقرار این صفات در خویش تلاش كند:

أ. توفیق طاعت: منتظر راستین هم اهل اطاعت خدا، پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم و امام معصوم(علیه‌السلام) است و هم توفیق چنین فرمانبری را همواره از خدای سبحان می‌خواهد: اللّهمّ ارزقنا توفیق الطاعة.

ب. دوری از معصیت: گناهان، موانع مسیر حركت به سوی خدا و مهم‌ترین عامل سقوط انسان‌اند، از همین‌رو منتظر حقیقی امام عصر(عج) باید ضمن درخواست توفیق الهی در ترك گناهان، سعی بلیغ خویش را در تحقق چنین صفتی به كار گیرد. گفتنی است گناهان، هرچند به كوچك و بزرگ (صغیره و كبیره) قسمت شده‌اند، هر نافرمانی خدای متعالی گناهی بزرگ است: وبُعد المَعصیة.

ج. نیت خالصانه: اصلاح انگیزه اعمال (نیت) و خلوص هرچه بیشتر از هر شائبه شرك و ریا در جمیع مراتبش، به گونه‌ای كه چیزی جز اطاعت امر الهی و انجام دادن آنچه موجب رضای حق است در نیت انسان سهم نداشته باشد، ازوظایف اهل انتظار است: وصدْق النیة.

د. شناخت محرّمات الهی: ترك معاصی، شدنی نیست مگر با شناخت چیزهایی كه خداوند سبحان با حكمت بالغه‌اش بر بندگانش حرام كرده است. و چون حرام یعنی آنچه دریدن پرده آن روا نیست خواه آن چیز، حق باشد یا دین و یا قانون و یا... منتظری كه محرمات الهی را نشناسد و حریم آن را پاس ندارد، چه بسا به شكستن حریم آن‌ها گرفتار آید، از این‌رو شناختن محرمات الهی ضروری است: وعرفان الحُرمة.

معظم له در ادامه به عوامل حفظ کرامت انسان منتظر پرداخته و مرقوم داشتند:

2. انسانی كه در انتظار كریم‌ترین انسان‌های عصرش به سر می‌برد، بایسته است كه از خداوند كریم اعطا و ازدیاد و حفظ كرامت خود را در اسباب كرامت طلب كند و خویش هم در تحقق آن خواسته از پای ننشیند.

أ. درخواست هدایت تكوینی خاص: آنچه مایه كرامت جان آدمی است، هدایت یافتن به نور دین الهی و حفظ تقوا است. آنان كه به مسیر اطاعت او هدایت نشوند، در سیاهی جهالت‌ها و انحراف‌ها سرگردان و از كرامت الهی انسان محروم خواهند شد. بر انسان منتظر است كه با تلاش علمی و جهد عملی، زمینه افاضه هدایت تكوین را در خویش هر لحظه پرورش دهد: واكرمنا بالهُدی.

ب. درخواست استقامت در مسیر هدایت: بسا كسانی كه از هدایت الهی بهره‌مندند؛ امّا پس از اندك زمانی با غفلت از حق و روی آوردن به اهوا و امیال خویش از جاده هدایت به بیراهه ضلالت افتادند و نور هدایتشان را در شب دیجور گمراهی خاموش كردند، پس بر منتظران راستین بایسته است كه در مسیر هدایتی كه خدای سبحان آن‌ها را به آن رهنمون شده است استقامت ورزند و با تمسّك به علم و ایمان از هر اعوجاجی دوری جویند تا مشمول هدایت‌های برتر كه محصول استقامت در مسیر هدایت است باشند: والاستقامة.

این حکیم متأله در بخش سوم از وظایف منتظران چنین آورده اند:

3. زبان، ترجمان عقل و اندیشه انسان است، از این‌رو توفیق نیك گفتاری زبان صیانت از آن برای اهل انتظار ضروری است. طبق آموزه‌های این دعای شریف، منتظران راستین می‌باید با توجّه به آنچه در پی می‌آید در صیانت زبان خویش كوشا باشند:

أ. سخن صائب گفتن: منتظر راستین آن حضرت می‌باید جز از سر راستی سخن نگوید و گفتار غیر صائب را (به جدّ یا به هزل) وا نهد: وسدّد ألسنتنابالصواب.

ب. حكیمانه سخن گفتن: گفتن سخنان بی‌محتوا و بی‌فایده كه نه در امر دین سودی می‌بخشند و نه در كار دنیا، كاری حكیمانه نیست. آنچه حكیمانه نیست لغو است و اهل ایمان از لغو اعراض می‌كنند. بر همین اساس بر اهل انتظار شایسته است كه حكیمانه سخن بگویند و زبان را از سخنان لغو صیانت كنند: والحكمة.

4. قلب انسان منتظر، ظرف مباركی است كه هر مظروفی شایسته آن نیست. در این دعای شریف هم مظروف شایسته قلب مؤمن معرفی و هم وظیفه منتظران راستین در این موضوع بازگو شده است:

أ. كسب نور علم: اكتساب علم و خروج از سیاهی نادانی، وظیفه منتظران ظهور امام عصر(عج) است و چون علوم اكتسابی بی‌تعلیم و تعلّم به دست نمی‌آیند، از این‌رو تعلیم و تعلم و تلاش در جهت كسب علم حصولی و نیز تهذیب دل برای ادراك حقایق با علم حضوری، وظیفه هر مسلمان منتظری شمرده شده است.

ب. كسب نور معرفت: معرفت اخصّ از علم است و به علمی اطلاق می‌شود كه با تمییز كامل معروف از غیر خود و ادراك خصوصیات آن همراه است. بر منتظران راستین است كه به اكتساب علم بسنده نكنند و با عمق بخشیدن به گستره علوم به كسب معرفت نایل آیند، كه هر معرفتی علم هست؛ اما هر علمی معرفت نیست.

----------------------------------------

کتاب امام مهدی(عج) موجود موعود اثر علامه جوادی آملی