15 اسفند ماه، روز درختکاری:
فرهنگ شدن درختکاری و حفاظت از آن، در سلامت محیط زیست و پاکی هوا و تندرستی شهروندان تاثیر بسیاری دارد.فضا و محیط سرسبز از درختان فراوان ضامن ارتقای بهداشت روانی و افزایش نشاط و شادابی انسانها در جامعه اسلامی است.
درختکاری در کشور ما دارای پشتوانهای از علایق ملی و سنت تاریخی است و با اعتقادات مذهبی مردم نیز پیوند دارد، تا حدی که کاشت درخت در آموزه های اسلامی مردم ما نوعی عبادت محسوب میشود.
حضرت علامه جوادی آملی با نگاهی دقیق و عمیق در حوزۀ دین، این مهم را در بخش پنجم از کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات با عنوان "تعامل انسان با خلقت زیست محیطی" به اهمیت، ويژگيها و آثار درختكاري پرداختند که در ذیل از نظر می گذرانیم:
معظم له تصریح کردند:شايسته است مسلمانان نسبت به کاشتن و حفظ درخت کوتاهي نکنند، زيرا درختان در سالمسازي و پاكيزگي هوا تأثير ويژه دارند. اهتمام اسلام به درختکاري و افشاندن دانه يا كاشتن شاخه ثمربخش، كاملاً در متون ديني مشاهده ميشود؛ به گونهاي كه گاهي كاشتن درخت، در رديف بهترين و مقدسترين كارهاي خير قرار ميگيرد، چنانكه از رسول اكرم -صلوات الله علیه- در ضمن حديثي آمده است که درختكاري را در كنار تعليم دانش، ساختن مسجد، به ارث گذاشتن قرآن يا كتاب علمي سودمند ديگر و... قرار داده است كه اهتمام آن حضرت به درختكاري را ميرساند. در اسلام، هم دربارهٴ نگهداري درخت و آبياري آن دستور رسيده و هم از قطع آن نهي شده است. پيامبر گرامي-صلوات الله علیه- فرمود: هر كس درخت طلح و سدر [درخت نيازمند به آب] را سيراب کند، گويا انسانِ مؤمنِ تشنه را سيراب کرده است.
استاد برجستۀ حوزۀ علمیه در رابطه با اهميت درختكاري در این کتاب آورده اند:
اهميت درختكاري چنان است که رسول خدا -صلوات الله علیه- درباره آن فرمود: اگر نهالي در دست يكي از شماست و در آستانه برپايي قيامت به اندازه كاشتن آن فرصت دارد، آن را بكارد.
امام صادق- علیه السلام- ميفرمايد: اميرمؤمنان- علیه السلام- با خود بارهاي هسته خرما را حمل ميكرد. پرسيدند: اي ابوالحسن! چه چيزي همراه داري؟ فرمود: اگر خدا بخواهد درخت خرماست، پس آنها را كاشت و هستهاي را فرو نگذاشت.
معظم له درباره قطع درختان نیز مرقوم داشتند:
درباره قطع درخت نيز از آن بزرگوار چنين آمده است: هركس [بيجهت] درخت سدري را قطع كند خدا سرش را در آتش فرو ميبرد.
از امام صادق - علیه السلام- نيز چنين آمده است: درخت.هاي ثمردهنده را قطع نکنيد که [اگر چنين کنيد] خدا سخت بر شما عذاب فرو ميريزد. همچنين از اميرمؤمنان - علیه السلام- نقل شده است: از عوامل افزايش عمر رها كردن آزار ديگران، احترام به پيران، صله رحم و اينکه از بريدن درخت سبز پرهيز شود، مگر براي ضرورت، چنانكه از امام صادق – علیه السلام- نقل شده است: بريدن درخت خرما روا نيست؛ همچنين حفظ درخت براي مناطق كمدرخت و بياباني را، سودمندتر معرفي كرده، فرمودند: قطع درخت (سدر) در مناطق بياباني روا نيست، چرا که درخت، در آن مناطق کم است. از امام رضا – علیه السلام- نيز نقل است كه قطع درخت (در صورت نياز) با تبديل و جايگزيني، مانعي ندارد و فرمودند: امام کاظم - علیه السلام- درخت سدري را قطع کرد و درخت انگوري به جاي آن کاشت.
مفسر بزرگ قرآن کریم در ادامۀ این بخش به ويژگيها و آثار درختكاري پرداخته و آورده اند:
امام صادق - علیه السلام- ميفرمايد: كشاورزي و درختكاري كنيد. به خدا سوگند كاري حلالتر و پاكيزهتر از آن نيست.همچنین رسول خدا-صلوات الله علیه- ميفرمايد: اگر مسلماني درختي بكارد و پرنده، انسان يا حيواني از ميوه آن بخورد برايش صدقه به شمار ميآيد.
در حدیث دیگری آن حضرت ميفرمايند: پنج گروهاند كه در گورهايشان به سر ميبرند؛ ليكن ثواب و پاداش كارهايشان به ديوان و نامه عملشان جاري ميشود... [يكي از آنها] آن كه نخلي نشانده است.
نكته: البته چنان كه گفته شد موارد ياد شده حصر اضافي و نسبي است نه مطلق و نفسي، بنابراين هر كار نيكِ ماندني از كسي برجاي مانده باشد، تا اثر آن موجود باشد پاداش آن به ديوان عمل صاحب آن كار ميرسد.