بمناسبت ولادت حضرت علی اکبر(ع)/ تبیین و توجه به جايگاه جوانان در اسلام از منظرحضرت آیت الله جوادی آملی

کم توجهی والدین به تربیت دینی فرزندان، به ویژه در کودکی و نوجوانی، نقش مهمی در بی اعتقادی جوانان به امور دینی دارد. اگر کودک در محیطی رشد کند که اعضای آن به مسائل دینی و عبادی بی اعتنا هستند و خود را در قبال آن مسئول نمی دانند، این کودک ممکن است در جوانی و بزرگ سالی از مذهب و عبادت گریزان بشود.  والدین باید تربیت درست و اسلامی فرزندشان را از دوران کودکی آغاز کنند و راهنمای خوبی برای دوران نوجوانی و جوانی فرزندشان باشند؛ زیرا در بزرگ سالی، شخصیت فرد به طور کامل شکل گرفته و تغییر و اصلاح آن، کاری بس دشوار است.

حضرت علی علیه السلام در نامه ای به فرزند بزرگوارش، امام حسن مجتبی علیه السلام می فرماید: «پیش از آنکه دلت سخت و عقلت گرفتار شود، به تربیت تو پرداختم.» صفحه دل کودک در آغاز تولد، پاک و سفید است. روش های خوب و بد تربیت والدین در سال های پس از تولد، بر این صفحه سفید نقش می بندد. هنگامی که فرزند به دوران نوجوانی و جوانی رسید، آثار خوب و بد تربیت کودکی او در شخصیت فرد دیده می شود. ازاین رو، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «فرزندانتان را گرامی بدارید و آنها را خوب تربیت کنید».

اختصاص روزی ازسال به جوانان عزیز این مرز و بوم آنهم در روز ولادت با سعادت حضرت علی اکبر(ع) می تواند فرصت مغتنمی جهت کسب فیض  و دریافت راهنمایی از بزرگان دین باشد.از این رو بنا داریم تا از رهنمودهای ارزشمند حکیم متأله حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی که در جلسات متعددی نسبت به اهمیت دوران جوانی و تبیین خطرات پیش روی این قشر بیان داشته اند بهره مند گردیم:
ایشان درکتاب گرانسنگ مفاتیح الحیات خود در رابطه با اهميت جايگاه جوانان در روایات و ثمرۀ مشورت با آنان چنین آورده اند:

امام صادق(علیه السلام) به ابوجعفر أحول پس از بازگشت وي از بصره فرمود: استقبال مردم را نسبت به امر امامت و پذيرش آن، چگونه يافته‌اي؟ گفت: سوگند به خدا آنان اندک‌اند، آنچه خواستند انجام دادند... امام فرمود: به جوانان بپرداز، زيرا آنان به هر کار خيري شتابنده‌ترند.

علي(علیه السلام)فرمود: هرگاه در امري که بر تو عارض شده است نيازمند به مشورت بودي ابتدا با جوانان مشورت کن زيرا که آن‌ها تيز هوش‌ترند و سريعتر حدس مي‌زنند سپس آن‌ را به انديشه پيران و بزرگان واگذار کن تا عاقبت آنرا شناسايي کنند و انتخاب نيکو نمايند زيرا تجربه آن‌ها بيشتر است.

مقطع جوانی؛فرصت سازی یا فرصت سوزی:
ایشان مکتب اسلام را مکتبی مسؤولیت پذیر دانسته و جوانان را به پاسخگو بودن نسبت به گذرای عمر خود آگاهی دادند و ابراز داشتند:

در مكتب دين، انسان در برابر تمام لحظات زندگي مسؤول است و از اولين پرسش‏ هاي بعد از مرگ اين است كه جواني و عمرت را در چه راهي صرف كردي. اگر كسي كاهلي كرد يا كار سودمندي براي جاه‏ طلبي و مقام‏ خواهي انجام داد، نه به قصد تقرب به خدا، چنين انساني مسؤول خواهد بود و كيفر خاص خويش را مي‏ يابد.  وبالعکس اگردر مسیر درست گام بردارد چون حمران‏ بن اعين خواهد شد که امام ششم (سلام‏ الله عليه) در مورد وی فرمود: من و پدرم شفيع خوبي براي حمران‏ بن اعين هستيم؛ زيرا دست او را مي‏ گيريم، رها نمي‏ كنيم تا با ما وارد بهشت شود. حمران‏ بن اعين جواني عادي بود كه از علما شد و به اين مقام رسيد. اين طور نيست كه انسان بگويد: رسيدن به مقام اوليا دشوار است. روز قيامت معلوم مي‏ شود كه راه باز بود و نرفتيم.  

تبليغ سوء یا آموزش بد به جوانان بمنزلۀ نفوذ ميكروب سمّي

صاحب تفسیر تسنیم،جوانی و خطرات پیش روی آن همچون تبليغ سوء یا آموزش بد را بمنزلۀ نفوذ ميكروب سمّي در بدن وی دانستند و در اثر فرخندۀ دیگری از خود مرقوم داشتند:

تبليغ سوء، آموزش بد، رفتار ناهنجار و بي‏بند و باري چون نيش پشهٴ آلوده و نفوذ ميكروب سمّي است كه سريع التأثير و بطي‏ء الزوال است. مثلا ً شكستن سر در يك لحظه است، ولي درمان آن به درازا مي‏ كشد يا هبوط از قلهٴ بلندْ يك آنْ است، ليكن صعود به آن در مدت مديد است.شبههٴ علمي يا شهوت عملي نسبت به جوانِ كم تجربه سريعاً اثر مي‏ گذارد، ولي برطرف نمودن آن سهل نيست.  

در دیدار سرپرست وزارت ورزش و جوانان با ایشان نیز، معظم له تبیین جهت دهی نیروی آزاد شدۀ جوانان و توجه به مدیریت صحیح آنان را حائز اهمیت دانسته و فرمودند:
جوان بايد بداند كه يك نيروي آزادشده دارد لكن اين نيروي آزادشده تا در تحت رهبري بزرگواري نباشد هرز مي‌رود. يك تعبير لطيفي مولوي درباره پير و جوان دارد که مي‌گويد: جوان يك تير تيزي است اين تير تيز تا از كنار كمان منحني عبور نكند به صيد نمي‌رسد؛ شما اگر يك پير خردمند قد خميده را در كنارش نگذاريد از اين تير تيز كاري ساخته نيست. رهبري مردان الهي، بزرگان فرهنگ‌مدار و خردورز همان كماني است كه اين جوان را راهنمايي مي‌كند و به مقصد مي‌رساند.(1)

توصیه به عطرآگين كردن جامعه در پرتو اخلاق
توصیه به عطرآگين كردن جامعه در پرتو اخلاق در پیام حضرت آیت الله جوادی آملی به مناسبت همایش فرهنگی جوانان نیز از دیگر موارد قابل توجهی است که معظم له چنین بیان داشتند:
شايسته اين محضر وزين است آن است كه جامعه ما، هم بايد منظم باشد هم بايد معطّر. همان طوري كه به ما گفتنه اند شما جامه‌تان را تميز نگه داريد و از عطر استفاده كنيد به ما دستور دادند جامعه‌تان را هم تميز نگه داريد و عطرآگين كنيد. ما معناي تميز نگهداشتن جامه را و معطّر كردن آن را آگاهيم اما معناي جامعه تميز و منظّم و جامعه معطّر را بايد با مراجعه مستأنف به كتاب و سنّت الهي ارزيابي كنيم.

جامعه‌اي منظم است كه برابر با عدل الهي اداره شود.عطرآگين كردن جامعه با اخلاق است كه بالاتر از عدل است. با ياد خدا و نام خداست با حضور و رفت و آمد فرشتگان است؛ انسان مي‌تواند هم مهمان خدا باشد هم ميزبان خدا در آنجا سخن از عطر الهي است اگر كسي ميزبان خدا بود معطّر مي‌شود، مهمان خدا بود معطّر مي‌شود جامعه‌اي كه مي‌تواند هم مهماندار باشد هم مهمان خدا چنين جامعه‌اي معطّر است و چنين زندگي لذّت‌بخش است؛ اگر گفته شد ﴿أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾ اين طمأنينه،عطر است اين طمأنينه، مُشك الهي را به همراه دارد. اگر در بيان رسول گرامي(عليه و علي آله الاف التحيّة والثناء) آمده است «تعطّروا بالاستغفار لا تفضحنّكم روائح الذنوب» ناظر به همين است فرمود خودتان را با استغفار معطّر كنيد. نام خدا عطرآگين است.جامعه‌اي كه به نام خدا زنده است معطّر است آن‌گاه هم امنيّتش تأمين است هم امانتش تأمين است هم دلپذيري و دلمايه داشتنش تأمين است .

-------------------------------------------------------

منابع:کتاب انتظاربشرازدين وکتاب حكمت عبادات معظم له

[1] دیدار سرپرست وزارت ورزش و جوانان با حضرت آیت الله جوادی آملی ،سال92