به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی اسراء: به مناسبت دهه آخر ماه صفر، گزیده ای از فرمایشات حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی از سلسله سخنرانی های معظم له در دهه آخر ماه صفر 1435 هـ. با عنوان «دانش هدایتگر» را از نظر می گذرانیم.
آیت الله العظمی جوادی آملی در چهارمین جلسه از این سلسله جلسات در شرح حدیث نورانی امام مجتبی(ع) بیان داشتند: امام مجتبی(صلوات الله و سلامه علیه) طبق نقل مرحوم كلینی، فرمود: «كُونُوا أَوْعِیةَ الْعِلْمِ وَ مَصَابِیحَ الْهُدَى»[1]، با این بیان، حضرت جامعه را به دو اصل «قیم» و «قَویم» هدایت كرده است، گرچه این حدیث دو جمله است اما از آن، سه اصل استنباط میشود؛ یكی ظرفیت جان برای علوم و معارف كه باید این جان را لبریز از علوم و معارف كرد، دوم اینكه باید چراغ هدایت بود تا راه را به دیگران نشان داد، سوم اینكه تمام نیازهای آن چراغ هدایت را همین علم صائب فراهم میكند.
ایشان ادامه دادند: علمی میتواند نافع باشد که با عمل صالح همراه است و این عمل صالح، تمام نیازهای خود را با آن علم تأمین میكند. در اینجا به اصل چهارم میرسیم و آن اینكه، فرمود تعامل متقابلی بین علم و عمل هست؛ یعنی همانطور كه علم صائب زمینه عمل صالح را فراهم میكند، عمل صالح هم زمینه علم صائب را فراهم میكند.
معظم له خاطرنشان کردند: این سخن از دیرباز در حوزهها و دانشگاهها رواج دارد که «مَن فَقَدَ حسّا فَقَدْ فَقَدَ علما»[2]؛ اگر كسی حسّی را از دست داد علمِ حاصل از آن حس را از دست خواهد داد، اما حرف انبیا این است كه «مَن فَقَد تقوی فَقَدْ فقدَ علما» اگر كسی پرهیزكاری، وارستگی، استواری و طهارت روح را از دست داد علم حاصل از آن را هم از دست خواهد داد؛ یعنی اگر كسی بیتقوا بود ممكن است علمِ اسمی و رسمی را فراهم كند، اما علمی كه بتواند زمینه شهود و «عینالیقین» را فراهم كند برای او حاصل نخواهد شد، و لذا فرمود: ﴿اتَّقُوا اللّهَ وَ یعَلِّمُكُمْ اللّهُ﴾[3]، بنابراین آنچه مرحوم كلینی از وجود مبارك امام مجتبی(سلام الله علیه) نقل كرد تقریباً به چهار امر منحل میشود: یك علم صائب، دو عمل صالح، سه رفع نیازهای عمل صالح از رهگذر علم صائب و چهار بهرهوری علم صائب از فروزندگی مصباح هدایت و عمل صالح است.
پاورقی...........................
[1]. الكافي(ط ـ اسلامی), ج1, ص301.
[2]. اساس الاقتباس، ص375.
[3]. سوره بقره, آيه282.