پایگاه اطلاع رسانی اسراءـ سرویس دین و اندیشه: تاریخ بشریّت در شب اول ماه ربیع الأول، دو واقعۀ بسیار مهمّ، هجرت خاتم الأنبیاء(صلوات الله علیه) از مکه به مدینه و بیتوتۀ سید الأوصیاء علی (سلام الله علیه) در بستر آن حضرت را نظاره گر است که هردوی آنها به نوبۀ خود همچون نسیم بهاری، بر پیکر جهان اسلام تازگی و طراوت خاصی می بخشد .
بنابر نقل های روایی معتبر از منابع شیعه و سنی ، نزول آیۀ(ومِنَ النّاسِ مَن یشری نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللّهِ واللّهُ رَؤفٌ بِالعِباد) را به حق در شأن مولی الکونین حضرت علی(ع) می دانند.
حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی، مفسر بزرگ قرآن کریم و صاحب تفسیر تسنیم نیز در جلد دهم تفسیر خود جریان لیلة المبیت را نظیر تصدیق خداوند نسبت به رؤیای صادق حضرت ابراهیم(ع) قلمداد کرده و با اشاره به نقلی از مرحوم كاشف الغطاءِ در مقایسهای میان شجاعت و شهامت امیرمؤمنان و حضرت سیدالشهداء(علیهماالسلام)، چنین کتابت داشتند:
انطباق آیه مورد بحث بر جریان حضرت علی بن ابیطالب(علیهالسلام) نظیر تصدیق خداوند نسبت به رؤیای صادق حضرت ابراهیم(علیهالسلام) بود، زیرا امیرمؤمنان(علیهالسلام) كمال آمادگی را برای بذل جان در قبال دستور پیامبر اعظم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) كه فرمان آن حضرت(صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز مطاع بود داشت، همانطور كه حضرت اسماعیل(علیهالسلام) چنین آمادگی محض را ارائه كرد. اگر قضای الهی بر خلاف تصمیم قریش رقم خورد خداوند حكم دیگری را تنظیم فرمود كه برابر آن حیات مجدّد حضرت علی(علیهالسلام) امضا شده است.
معظم له در ادامه به نکته مهم دیگری بمناسبت همین واقعه مهم جهان اسلام اشاره داشته و آورده اند: كاشف الغطاءِ در مقایسهای میان شجاعت و شهامت امیرمؤمنان و حضرت سیدالشهداء(علیهماالسلام)، در جریان «لیلة المبیت» میفرماید:
شجاعت امیر مؤمنان، امام علی(علیهالسلام) بیشتر و عجیبتر از شجاعت امام حسین(علیهالسلام) در كربلاست، چون حسین بن علی(علیهالسلام) در روز عاشورا مسلّح بود و میكُشت و كشته میشد؛ ولی علی بن ابیطالب(علیهالسلام) در شب بدون سلاح در بستر پیامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بدون كمترین هراسی آرمید، حال آنكه چهل مرد مسلح از چهل قبیله بر او حملهور شدند؛ البته امام حسین(علیهالسلام) نیز اگر در موقعیت امیرمؤمنان، علی(علیهالسلام) قرار میگرفت، همان كار را میكرد؛ لیكن این جریان برای حسین بن علی(علیهالسلام) به فعلیت نرسید.
روایت نزول این آیه شریفه در شأن امیرمؤمنان، امام علی(علیهالسلام) را حافظ حسكانی در كتاب شواهد التنزیل به ده سند از اهل تسنن نقل كرده است؛ امّا شگفتا كه سیوطی در الدر المنثور این روایت مستفیض بلكه متواتر نزد علمای شیعه و اهل تسنن را نیاورده، با آنكه شاذ و نادرترین روایات را در آن كتاب گردآورده است. این نشانه فقدان ولایت نسبت به اهل بیت نبوت(علیهمالسلام) است كه اینگونه حقایق را كتمان میكند.
ایشان به تلاش معاندانی چون معاویه جهت حذف یا جعل احادیث در رد این فضیلت برای امیر مؤمنان(ع) نیز پرداخته و آورده اند:
عظمت فضیلتی كه این آیه برای امیر مؤمنان علی(علیهالسلام) بیان میكند به حدّی است كه برای دشمنان اهل بیت قابل تحمل نبود، آنسان كه معاویه (علیه الهاویه) در این باره در صدد جنایتی بزرگ برآمد. ابن ابی الحدید معتزلی از استادش ابو جعفر اسكافی نقل میكند:
روایت شده است كه معاویه صد هزار درهم به سمرة بن جندب داد تا حدیثی را جعل كند كه آیات (ومِنَ النّاسِ مَن یعجِبُكَ قَولُهُ فِی الحَیاةِ الدُّنیا ویشهِدُ اللّهَ عَلی ما فی قَلبِهِ وهُوَ ألَدُّ الخِصام وإذا تَوَلّی سَعی فِی الاَرضِ لِیفسِدَ فیها ویهلِكَ الحَرثَ والنَّسلَ واللّهُ لایحِبُّ الفَساد) در شأن علی بنبیطالب(علیهالسلام) نازل شده است و آیه ( ومِنَ النّاسِ مَن یشری نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللّهِ واللّهُ رَؤفٌ بِالعِباد) در شأن ابن ملجم، قاتل امیرمؤمنان، علی(علیهالسلام). آن منافق جنایت پیشه ابتدا نپذیرفت؛ ولی سرانجام پذیرفت كه در برابر چهارصد هزار درهم چنین حدیثی را از پیش خود ساخته و روایت كند.لیكن همانطور كه انتظار میرفت هیچكس این حدیث مجعول را نپذیرفت.