آیت الله العظمی جوادی آملی در یکی از جلسات سخنرانی خود بمناسبت سالروز وفات جانسوز ام المؤمنین حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها در دهم ماه رمضان، به شخصیت آن بانوی نمونه اسلام اشاره کرده و در تجلیل از حضرت خدیجه می فرمایند:
گاهي انسان كاري انجام ميدهد كه آن كار را خداوند نه تنها قبول ميكند و به او پاداش ميدهد، بلكه آن كار را به خود اسناد ميدهد جريان خديجه(سلام الله عليها) از اين قبيل است [كه] خداوند نه تنها كار اين بانو را قبول كرد و به او پاداش حسن داد، بلكه كار او را به خود اسناد داد، فرمود: اين كار من است در سورهٴ مباركهٴ «ضحي» به رسول اكرم(عليه الآف التحية و الكرم) فرمود: ﴿وَ وَجَدَكَ ضَالاً فَهَدَي ٭ وَ وَجَدَكَ عَائِلاً فَأَغْنَي﴾[1] يعني تو را نيازمند يافت و بينياز كرد؛ گرچه در بعضي از روايات به استجابت دعا تفسير شده است، يعني دعاي تو مستجاب شد[2]، اما معناي ظاهر «اغناء» هم همچنان محفوظ است؛ يعني تو نيازمند بودي و خدا تو را بي نياز كرده است. بينيازي رسول اكرم[صلّيٰ الله عليه و آله و سلّم] با مال حلال خديجه(سلام الله عليها) بود. آن مال را كه اين بانوي طاهره در راه اسلام صرف كرده است، ذات اقدس الهي قبول كرد و به خود اسناد داد.
معظم له با بیان این نکته که حضرت خدیجه قبل از اسلام، به طهارت معروف بود، بیان می دارند:
همانطوري كه وجود گرامي رسول اكرم(عليه وعلي آله الآف التحية والكرم) قبل از نزول اسلام و قرآن به امانت معروف بود، خديجه(سلام الله عليها) هم قبل از اسلام به طهارت معروف بود، ميگفتند «بانوي طاهره» آن طاهره همتاي اين امين شد و اين امين همسر آن طاهره شد و آن اموال در راه اسلام صرف شد و خدا اين صرف را پذيرفت و به رسولش فرمود: ﴿وَ وَجَدَكَ عَائِلاً فَأَغْنَي﴾[3] يعني تو را بينياز كرد؛ يعني مال خديجه[سلام الله عليها] مال خداست [و] كار خديجه[سلام الله عليها] مقبول الهي است.
آیت الله العظمی جوادی آملی با بیان اینکه فرق است بین اینکه خداوند عمل کسی را قبول کند، یا اینکه عامل نیز مورد پذیرش خداوند قرار گیرد، بیان می دارند:
گاهي انسان مال حلال دارد و در راه خدا صرف ميكند و خدا كار او را قبول ميكند، عمل او را ميپذيرد [و] وقتي عمل او را قبول كرد يا ده برابر پاداش ميدهد يا هفتصد برابر يا 1400 برابر يا بيش از آن؛ يك وقت بالاتر از اين است؛ خدا نه تنها عمل انسان صالح را قبول ميكند، بلكه خود او را ميپذيرد، دربارهٴ حضرت مريم(سلام الله عليها) آمده است كه ﴿فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا نَبَاتاً حَسَناً﴾[4] مريم[سلام الله عليها] را خدا قبول كرد، نه عمل مريم[سلام الله عليها] را. وقتي عمل مريم[سلام الله عليها] را قبول بكند به او پاداش خير ميدهد، وقتي خود مريم [سلام الله عليها] را قبول بكند او را مادر پيغمبر ميكند. وقتي خديجه(سلام الله عليها) را قبول بكند او را مادر سيدهٴ نساء عالميان قرار ميدهد. خيلي فرق است كه خدا عمل كسي را قبول بكند يا نه، خود او را قبول بكند.
پاورقی: ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1] ـ سورهٴ ضحي، آيهٴ 7 ـ 8 .
[2] ـ بحار الانوار، ج 16، ص 142؛ عيون اخبار الرضا، ج 1، ص 200؛ «... يقول اغناك بأن جعل دعاءك مستجاباً».
[3] ـ سورهٴ ضحي، آيهٴ 8 .
[4] ـ سورهٴ آلعمران، آيهٴ 37.