انديشهٴ بلند سالار شهيدان حضرت حسين بن علي (عليه‌السلام) كه در قيام باشكوهش متبلور گشت، نمادها و ظهورات مختلفي دارد كه هر يك از دانشمندان به نوبهٴ خود، مطابق شخصيت علمي و فرهنگي خويش به دنبال چهرهٴ نهضت حسيني (عليه‌السلام) هستند و عمق باورها و حتي گرايش‌هاي آن حضرت را استنباط مي‌كنند.
از چهره‌هاي باطن نهضت حسيني (عليه‌السلام) تفكر عقلي و عقلانيت نهفته در آن است؛ بر اين اساس حضرت آيت الله العظمي جوادي آملي (دامت بركاته) از اين منظر نيز اين نهضت عظيم را مورد تحليل و بررسي قرار داده‌اند، تا چهره باطني نهضت كه عقل و عقلانيت اصيل و مستحكم و تثبيت شده با مصباح وحي است، وضوح بيش‌تري يابد.
كتاب «شكوفايي عقل در پرتو نهضت حسيني (عليه‌السلام)» مشتمل بر دو بخش است:

بخش اول: کلیات، که در فصل نخست به تبیین سیره امام حسین علیه السلام اشاره شده است و در فصل دوم به پیام نهضت آن حضرت پرداخته شده است.

بخش دوم: اثر نهضت حسینی که از شش فصل، شکوفایی عقل، رهبران الهی شکوفاگران عقل، اقدامات مخالفان شکوفایی عقل، قیام حسینی برای شکوفایی عقل، اثر قیام حسینی در شکوفایی عقل و تداوم اثر قیام حسینی برای شکوفایی عقل تشکیل شده است.

همان‎طور که از نام کتاب مشخص است، نویسنده سعی در بیان ویژگی ها و مشخصات نهضت عاشورا دارد که سبب رشد و شکوفیی عقل آدمی می‌شود. از آنجا که هر انقلابی تبلور اندیشه ها و نظرات رهبر انقلابی است، با فحص و تدقیق در رفتار سید الشهدا و گفتار کردار آن حضرت در مسیر نهضت الهی‌اش، به مطالبی و کلید واژه هایی دست می‌یابیم که هرکدام دریایی از معارف و علوم است و جاذب هر انسان عقل گرا.

در ابتدا، نویسنده سیره‎ی حضرت سید الشهدا را بیان می‌کند که در حقیقت همان سیره رسول الله و در حقیقت سیره‌ی عملی قران است. سپس به بیان مبانی نهضت حضرت می پردازد و شرایط ایجاد انقلاب در مردم و فعالیت های امام حسین را در این زمینه مطرح می‌کند. لازمه ی این انقلاب تکامل و رشد عقل است. آثار این نهضت مبحث بعدی است که نویسنده به آن پرداخته و تداوم اثر نهضت و قیام امام برای شکوفایی عقل.

در پایان مولف به بیان نقش و جایگاه امامزادگان، مراکز مذهبی و عالمان دین در تداوم آثار نهضت حسینی که همان شکوفایی عقل است می‌پردازد.

این کتاب در قطع وزیری و ۲۹۲ صفحه توسط مرکز نشر اسراء به زیور طبع آراسته شده است.