حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی در گفت وگو با شفقنا، ضمن عرض تسلیت ایام عزای سالار شهیدان درباره اهمیت و منزلت اربعین، اظهار کرد: یکی از علایم بارز و شاخص ایمانی مساله اهتمام به اربعین و زیارت اربعین است. باید جایگاه اربعین را در فضای معرفتی، ایمانی و مذهبی خود بشناسیم و براساس آنچه که در صحنه معرفتی اربعین و خصوصاً زیارت مهم و ارزشمند اربعین وجود دارد، برنامه های ایمانی و مذهبی خود را سامان ببخشیم. در زیارت اربعین چند اصل مهم و اساسی مورد توجه قرار گرفته که به اربعین اهمیت لازم و جایگاه ایمانی و مذهبی خاصی را عطا کرده است.

زیارت اربعین دارای جلوه های مهم و اصول ایمانی و مذهبی ارزشمند است

وی گفت: زیارت اربعین دارای جلوه های مهم و اصول ایمانی و مذهبی ارزشمند است و نشان از این دارد که ما باید فرهنگ اربعین را چگونه زنده بداریم. گاهی به صورت عمومی زیارت هایی وجود دارد که اهتمام به یک امر را در همان حد نگاه می دارد اما اینکه برای اربعین یک زیارت ویژه ای آمده و امام حسن عسگری(ع) این زیارت را به عنوان یکی از برجسته ترین صفات ایمانی بر می شمارند، نشان از این است که ما باید به اربعین با یک نوع نگاه دیگری توجه کنیم و زمینه های ایمانی و مذهبی خود را براساس آنچه که از این تعلیم و آموزه وحیانی صادر شده، قرار دهیم. بنابراین زیارت اربعین باید سفره معرفتی ما باشد و نباید هیچ حرکتی بیرون از این چارچوب معرفتی اصیل باشد.

وی به جایگاه زیارت اربعین اشاره و بیان کرد: اهل بیت(ع) دقت داشتند که جریان عاشورای اباعبدالله الحسین(ع) به دست تحریفگران و صنعتگران دنیای دروغ و فریب قرار نگیرد و در هیچ دوره ای از دوره های سیاسی نباشد که جریان کربلا و عاشورا امام حسین(ع) مصادره و حقیقت اصلی کربلا گم شود، به این جهت زیارت اربعین بسیار جایگاه مهمی پیدا می کند و به نوعی مصونیت بخشی از عاشورا امام حسین(ع) و کربلای حسین بن علی(ع) است و مشخص می کند که این نهضت و حرکت را باید چگونه شناخت و چگونه به جهانیان معرفی کرد.

لزوم توجه به فرهنگ زیارت اربعین  

وی ادامه داد: اگر امروز زیارت و پیاده روی اربعین بدون فرهنگ زیارت اربعین باشد، یک نوع انحراف و تحریفی را در فضای فرهنگ عاشورا و تفکر کربلایی ایجاد خواهد کرد لذا بایستی در زیارت اربعین به اصولی توجه کرد.

حرکت امام حسین(ع) از جایگاه توحید الهی برخوردار است

وی به چهار اصل قابل توجه در زیارت اربعین اشاره و اظهار داشت: اصل اولی که در زیارت اربعین باید مورد توجه باشد، اینکه همه عناوینی که در این زیارت آمده، برای انبیاء و اولیای الهی است و نشان می دهد که حسین بن علی(ع) باید به عنوان ولی از اولیای الهی شاخته شود. یعنی این حرکت، حرکت الهی دانسته شود و آن را به عنوان پرچمدار توحید و کسی که از جایگاه اراده الهی حرکت کرده، شناخت و به این باور رسید که امام حسین(ع) انسانی نیست که مانند سایر رهبران سیاسی، اجتماعی و مبارزاتی به میدان آمده باشد بلکه از جایگاه توحید الهی برخوردار می باشد و او ولی، خلیل و صفی خداست.

باید حرکت حضرت را در چارچوب فرهنگ رسالت و نبوت ارزیابی کرد

وی درباره اصل دوم حائز اهمیت در زیارت و پیاده روی اربعین، گفت: اصل دوم اینکه حسین بن علی(ع) از خاندان وحی و رسالت است و این امر بسیار مهم است که ما جریان نهضت امام حسین(ع) و این شخصیت را در دامان رسالت، نبوت، وحی و منابع وحیانی بشناسیم. آنچه را که خدای عالم برای انبیای الهی مقدر کرده، به حسین بن علی(ع) بخشیده است. به همین دلیل گفته می شود که حسین بن علی(ع) وارث همه انبیای الهی است و هر آنچه که از آدم تا خاتم به انبیای الهی بخشیده و تمام تراث نبوت و رسالت برای حسین بن علی(ع) است بنابراین ما بایستی حضرت را در این جایگاه بشناسیم. کسی که از این جایگاه و از چنین موقعیتی برخوردار است، باید حرکت فکری، سیاسی و اجتماعی و حرکت های مبارزاتی او را در چارچوب فرهنگ رسالت و نبوت ارزیابی کرد.

امام حسین(ع) تمام راه های عذرخواهی را بر همه امت اسلامی بست

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی اصل سوم را روشنگری عنوان کرد و اظهار داشت: باید بدانیم آنچه حسین بن علی(ع) در جریان کربلا و نهضت عاشورا انجام داد، این بود که تمام راه های عذرخواهی را بر همه امت اسلامی بست، «فَأَعْذَرَ فِی الدُّعَاءِ وَ مَنَحَ النُّصْحَ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ»؛ حضرت برای عهدی قدرت عذرخواهی باقی نگذاشت و همچنین از خیرخواهی هم دریغ نورزید تا آنچه را که خطا، اشتباه و انحراف است، زدوده شود و جامعه اسلامی در یک فضای روشنی قرار بگیرد.

وی ادامه داد: نه تنها حضرت مسیر حقیقت را به همگان ابلاغ کرد و جایی برای عذرخواهی نگذاشت و خیرخواهی و نصیحت را به تمام رساند بلکه در این راه خون جان و دلش را بخشید و این چنین گذشت و ایثار حقیقی را به تصویر کشید.

وی گفت: تمام آنچه که حسین بن علی(ع) انجام داد، روشنگری و آگاه کردن جامعه است تا جامعه در مسیر انحراف و تحریک قرار نگیرد چرا که دستگاه اموی فضای معرفتی دین را تیره و تار ساخت و کاری کرد که جامعه دین را وارونه شناخت که این بدترین و زشت ترین کاری است که می توان با دین رسول خدا(ص) کرد.

حسین بن علی(ع) آمد تا این بازی اموی را که تحریک و انحراف دین و به اسارت کشیدن وحی و نبوت است را به جامعه معرفی کند. جامعه ای که تحت لوای تفکر اموی و فرهنگ بنی امیه بخواهد رشد کند، محصولی جزء بدعت به جای سنت و عمل به باطل به جای عمل به حق نخواهد داشت. لذا تمام حرکت امام حسین(ع) در جهت روشن کردن جامعه و زدودن افکار انحرافی، دروغ، فریب و نیرنگ اموی و مقابله با به اسارت بردن جامعه و به ذلت کشیدن امت اسلامی، بود.

پیاده روی اربعین باید باعث نجات امت از انحراف، جهالت و ضلالت شود

وی به اصل چهارم اشاره و خاطرنشان کرد: کسانی که در مقابل حسین بن علی(ع) قرار گرفتند، دنیاگرایانی بودند که دنیا چشم و جانشان را خیره کرده بود. آنها برای گرفتن مقام، مکنت، مال و امثالهم چنین آتشی را علیه خاندان عصمت و طهارت برافروختند البته عده ای هم براساس بی خردی، جهالت و فقر فرهنگی، فریب دستگاه اموی را خوردند به گونه ای که ظاهر فریبای مرکب دینی اموی، آنان را در مسیر بطالت و جهالت قرار داد.

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی افزود: امام حسین(ع) برای رفع این جهالت ها و ضلالت ها تلاش کرد لذا این اصل از مهم ترین اصول زیارت اربعین است که حضرت فرمودند: «فَأَعْذَرَ فِی الدُّعَاءِ وَ مَنَحَ النُّصْحَ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیک لِیسْتَنْقِذَ عِبَادَک مِنَ الْجَهَالَهِ وَ حَیرَهِ الضَّلَالَه»؛ بنابراین ضروری است زیارت و پیاده روی اربعین باعث نجات امت از انحراف، جهالت و ضلالت شود.

وی تأکید کرد که رسالت اربعین روشنگری و جامعه را به حق و حقیقت آشنا کردن و از هرگونه تحریف، انحراف، دروغ و فریب نجات بخشیدن است. این نهضت آمده است تا عامل وحدت امت اسلامی باشد، آمده است تا همه جریان های فکری که با حسین بن علی(ع) انس دارند، براساس فرهنگ عاشورا و کربلا با هم متحد شوند. اگر یک جریان فکری و فرهنگی بخواهد عهده دار اینگونه از مسایل شود و جریان زیارت کربلا و اربعین حسین بن علی(ع) را به نفع یک گروه فکری و سیاسی مصادره کند، بزرگترین خیانت را به جریان اربعین سالار شهیدان کرده است.

وی به برخی از ویژگی های مخالفان امام حسین(ع) اشاره و عنوان کرد: کسانی که در مقابل حسین بن علی(ع) قد علم کرده بودند دو دسته بودند، یک دسته انسان های دنیا مداری که اموال و مقام دنیا آنها را فریفته بود، دوم کسانی که جهالت و فقر فرهنگی آنان را اسیر کرده بود و آنها برای گرفتن جوایز مختصر در مقابل حضرت قرار گرفتند. لذا امروز ما باید به این موضوع آگاه باشیم که امام حسین(ع) با این دشمنان جنگید تا دین خدا را آشکار کند و حقیقت وحی و رسالت را دوباره به میدان بیاورد.

وی گفت: در زیارتنامه اربعین تأکید شده است که حسین بن علی(ع) تمام تلاش خود را در مسیر احیای سنت نبوی قرار داد، و در پایان این زیارت هم نسبت به کسانی که اهل فریب، نیرنگ و دروغ هستند و می خواهند دین را وارونه جلوه دهند و دین را مصادره کنند و فرهنگ دینی را در کسوت ظلم و ستم برای جامعه به گونه دیگری نشان دهند، اظهار برائت می شود.

وی در ادامه به تأثیر همایش اربعین بر انسجام تشیع و انتقال پیام انسانی عاشورا اشاره و خاطرنشان کرد: ما باید بدانیم که جریان نهضت کربلا و قیام عاشورای امام حسین(ع)، یک حرکت الهی و متعلق به جهان اسلام است و همه مسلمانان بایستی این نهضت را از آن خود بدانند و این را یک حرکت سیاسی تلقی نکنیم چون مصادره کردن این حرکت دینی و الهی برای اینکه یک جریان سیاسی بخواهد خود را به این نهضت وصل کند و انتفاع سیاسی ببرد، هرگز شایسته اربعین و زیارت اربعین و جامعه انسانی مکتب تشیع نیست.

اربعین یعنی جامعه فریب نخورد و تحت نیرنگ دستگاه های ظلم واقع نشود

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی ادامه داد: همایش اربعین را بایستی به عنوان یک حرکت عبادی تلقی کنیم همانطور که جابربن عبدالله انصاری به عنوان یک حرکت عبادی این پیاده روی را انجام داد. به تبع این حرکت عبادی، مساله زیارت اربعین مطرح می شود و زیارت اربعین جایگاه روشنگری و داشتن این معناست که جامعه فریب نخورد و تحت نیرنگ دستگاه های ظلم واقع نشود. این مساله باید برای ما روشن باشد که فریب، نیرنگ، دروغ و اشکال ظاهرسازی شده به این جریان ها بخشیدن، چیزی جز خیانت و فریب نیست و باید جامعه متوجه این نکته شود. بنابراین تلقی از همایش اربعین این است که جریان اصیل ایمانی و مذهبی می رود تا افکار جامعه را اصلاح کند و اهداف بلند نهضت عاشورا را آشکار نماید، می رود تا دنیاگرایان و کسانی که اهل فریب و نیرنگ هستند را رسوا  کند.

وی با تأکید بر حفظ عظمت اربعین، گفت: برای مراقبت و حفظ عظمت اربعین مردم از یک جهت و مسئولین از جهت دیگر بایستی رسالت و وظیفه خود را بهتر بشناسند. مسئولین وظیفه دارند که همه جهت گیری ها، شعارها و پرچم های سیاسی را از حول این جریان جدا کنند و تنها امکانات و خدمات و آنچه در جهت اعتلای این حرکت عبادی محسوب می شود را مهیا کنند و از سیاسی کردن و مصادره این حرکت پرهیز نمایند که در غیر این صورت به جریان و زیارت اربعین خیانت کرده اند.

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی در پایان بیان کرد:  مردم هم بایستی خود را با فرهنگ زیارت اربعین آشنا کنند، اولین پیام زیارت اربعین این است که حسین بن علی(ع) برای روشنگری و اینکه جامعه تحت تصرف تحریف و انحراف امویان قرار نگیرد، قیام کرد. مردم باید فریب و نیرنگی که امویان توانستند با استفاده از آن جامعه را در مقابل حسین بن علی(ع) بسیج کنند را بشناسند و سعی کنند آنچه هدف اصلی و حقیقی امام حسین(ع) یعنی نجات مردم از جهالت و ضلالت بود را در زندگی خود اصل قرار دهند. جامعه ای که در سایه پیاده روی اربعین و برگزاری چنین جریان عظیمی به جایی رسید که از هر قید و بندی و از تحریف و ا نحراف نجات پیدا کرد و از اسارت دین و امت اسلامی به در آمد، آن جامعه میراث بر اربعین حسینی است و توانسته است زیارت اربعین را آنگونه که شایسته است، انجام دهد.