🔸 پایگاه اطلاع رسانی اسرا: سومین روز از همایش سی و هفتمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، امروز دوشنبه 11 مهر 1402 با پیام تصویری آیت الله العظمی جوادی آملی در سالن همایش های صدا و سیما برگزار گردید.

🔸 ... ذات اقدس الهی به رسولش می فرماید: ﴿لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِی الأرْضِ جَمِیعاً مَا أَلَّفْتَ بَینَ قُلُوبِهِمْ﴾؛ اگر همه ذخائر زمین را صرف بکنی تا جامعه متحد بشود، مقدور شما نیست، زیرا وحدت آسمانی است و زمینی نیست. وحدت در سایه توحید و اعتقاد به اسماء حسنای الهی و مسئله معاد و مانند آن حاصل می شود. با داشتن زر و سیم، کوه معدن پیدا می کند، ولی جامعه متحد نخواهد شد ﴿لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِی الأرْضِ جَمِیعاً مَا أَلَّفْتَ بَینَ قُلُوبِهِمْ﴾... .

أعوذ بالله من الشيطان الرجيم

بسم الله الرحمن الرحيم

«الحمد لله رب العالمين و صلّي الله علي جميع الأنبياء و المرسلين و الأئمة الهداة المهديين و فاطمة الزهراء سلام الله عليهم اجمعين بهم نتولّي و من أعدائهم نتبرّء الي الله».

مقدم شما بزرگواران، علما، نخبهها، فرهيختگان و دانشمندان ارجمند را گرامي ميدارم. هفته پربرکت وحدت را به همگان تهنيت عرض ميکنيم. ميلاد ذات مقدس پيامبر اعظم(عليه و علي آله آلاف التحية و الثناء) را ارج مينهيم. اميدواريم ذات اقدس الهي به برکت اين مواليد آنچه خير و صلاح و فلاح دنياي اسلام است نصيب مسلمانها بفرمايد و از برگزارکنندگان اين مراسم حقشناسي ميکنيم و از همه بزرگواراني که با ايراد مقال يا ارائه مقالت بر وزن علمي اين کنگرهها و همايشها و نشستها افزوده و ميافزايند خداي سبحان به احسن وجه بپذيرد.

آنچه محور اصلي بحث است آن است که با استفاده و بهرهوري از ارزشهاي مشترک اديان الهي و مذاهب الهي وحدت را که رهآورد همه انبياء و اولياي الهي(عليهم السلام) است تحصيل کنيم و حراست نماييم.

مستحضريد که اختلاف زميني است و وحدت الهي و آسماني است. در گستره زمين، اعماق زمين، در معادن زمين، در درياهاي زمين و در کوههاي زمين وحدت پيدا نميشود. ذات اقدس الهي به رسولش ميفرمايد: ﴿لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الأرْضِ جَمِيعاً مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ﴾؛[1] اگر همه ذخائر زمين را صرف بکني تا جامعه متحد بشود، مقدور شما نيست، زيرا وحدت آسماني است و زميني نيست. وحدت در سايه توحيد و اعتقاد به اسماء حسناي الهي و مسئله معاد و مانند آن حاصل ميشود. با داشتن زر و سيم، کوه معدن پيدا ميکند، ولي جامعه متحد نخواهد شد ﴿لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الأرْضِ جَمِيعاً مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ﴾.

راز اينکه وحدت آسماني است و زميني نيست آن است که موجودات زميني باهم جمع نميشوند، اما موجودات آسماني همه باهماند. در کتابهاي آسماني گرچه اختلاف مختصري هست، اما هيچ مخالفتي بين رهآورد کتابهاي آسماني پيدا نميشود. انبياي الهي اختلاف برنامهاي دارند، ولي مخالفتي بين آنها نيست. رهبران الهي در يک دين ممکن است اختلاف نظر داشته باشند، ولي مخالفتي بين آنها نيست. اين بيان اختصاصي به قرآن کريم ندارد که ﴿وَ لَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلاَفاً كَثِيراً﴾؛[2] صدر و ذيل تورات يکدست است، صدر و ذيل انجيل يکدست است، صدر و ذيل زبور داود يکدست است، چه اينکه صدر و ذيل قرآن کريم يکدست است.

پس بنابراين معارف قرآني متحد است، چون از آسمان است نه از زمين ﴿وَ لَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلاَفاً كَثِيراً﴾. اختلاف از زمين برميخيزد، از آسمان نميآيد. ما دو کار بايد انجام بدهيم: يکي اينکه برنامههاي آسماني را به دقت بفهميم و بپذيريم؛ دوم برنامههاي زميني را به دقت رصد کنيم و مديريت کنيم.

در قرآن کريم فرمود آنچه در زمين است من براي شما مسخر کردم. اگر صدر و ساقه زمين براي بشر تسخير شده است، بشر کمبودي ندارد که در اثر کمبود و حرص و طمع و مانند آن با يکديگر اختلاف داشته باشند. جنگ جهاني اول و دوم و همچنين جنگهاي نيابتي منطقهها و زمانها و زمينهاي مخصوص در اثر کوتهفکري است. قرآن کريم فرمود اختلاف زيانبار است. اين بيان نوراني پيامبر(عليه و علي آله آلاف التحية و الثناء) است: «إِيَّاكُمْ وَ الْبِغْضَةَ ... فَإِنَّهَا الْحَالِقَةُ لِلدِّينِ»؛[3] فرمود شما مواظب باشيد اختلاف که با يکديگر داريد تيغي است که در دست شماست، يک؛ اين تيغ زير بوتههاي دين را ميتراشد و اينها را از پاي در ميآورد و از پايه در ميآورد، اين دو.

شما مستحضريد اگر کسي در روز دهم در منا سرش را حلق کرد، به اين زودي مو در نميآيد و اگر هر روز تيغ در دست او باشد و سر را حلق کند مويي رشد نميکند. در اين حديث نبوي وجود مبارک آن حضرت(عليه و علي آله آلاف التحية و الثناء) فرمود: «إِيَّاكُمْ وَ الْبِغْضَةَ ... فَإِنَّهَا الْحَالِقَةُ لِلدِّينِ»، مبادا با يکديگر کينه داشته باشيد، زيرا بغض و عداوت نسبت به يکديگر تيغ تيز است که دين قرار ميگيرد و ريشهکَن ميکند. نميگذارد اين گلهاي دين برويد اين خوشهها و شاخههاي دين برويد. «إِيَّاكُمْ وَ الْبِغْضَةَ ... فَإِنَّهَا الْحَالِقَةُ لِلدِّينِ». اين اختلاف زير دين تيغ ميگذارد.

بنابراين خطر مخالفت بيدين شدن است و خط بيدين شدن سوخت و سوز جهنم است، گذشته از رسوايي دنيا. اما وحدت از آسمان نازل ميشود. اينکه فرمود: ﴿وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً﴾[4] اين حبل و اين طناب الهي به وسيله کتابهاي آسماني به زمين آويخته است، نه انداخته. قرآن و همچنين تورات و همچنين انجيل و همچنين زبور داود و هر نوشتهاي از نوشتههاي الهي اينها به زمين القاء شدند، نه انداخته. تجلي شدهاند، نه تجافي. آويخته شدهاند، نه انداخته. به زمين نينداختهاند که فاصله پيدا کند با آسمان، بلکه به زمين آويختند. اين کتاب الهي در عين حال که در دست مردم است طرف ديگرش در دست بيدستي خداي سبحان است. تورات اين چنين است، انجيل غير محرَّف اين چنين است، تورات اصيل اينچنين است لذا فرمود: ﴿وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً﴾.

اگر آن معارف الهي که در کتابهاي آسماني است اعتقاد به وحدانيت خدا، ابديت خدا، ازليت خدا، جريان معاد، حقانيت قيامت و مانند آن اين در دلها مستقر بشود، هرگز جامعه به جان هم نميافتد. نه جنگ جهاني اول و دوم پيش ميآيد و نه جنگهاي نيابتي و نه اختلافات ديگر.

پس آنچه که بنام وحدت است در آسمان است و آنچه که نازل ميشود به نحو آويختن است نه به نحو انداختن. به نحو تجلي است نه به نحو تجافي؛ يعني در عين حال که در بالا هست در پايين هم حضور دارد و براي اينکه روشن بشود انسان ميتواند آسماني بيانديشد، به انسان يک فکري داد که آن الهي فکر ميکند قلبي داد که الهي فکر ميکند. فرمود شما بايد به بهترين وجه زندگي کنيد و زندگي بهترين وجه در سايه وحدت است نه در سايه مخالفت با يکديگر. نه در سايه جنگ و ريخت و پاش و کارهاي نظامي. در سايه گذشت و ايثار است. شما براي اينکه بتوانيد خوب زندگي کنيد، بايد به دو نکته توجه کنيد يکي اينکه هيچ کمبودي در جهان خلقت و نظام سپهري نيست. شما هر چه بخواهيد عمر بکنيد عمر طولاني آن قدر امکانات در جهان هست که همه شما را تأمين ميکند. اين اصل اول.

اصل دوم آن است که آنچه که در نظام هستي است، خدا آن را مسخر شما قرار داده است. نه انسان حق دارد بگويد من نميتوانم! نه هيچ موجود آسماني يا زميني ديگر حق دارند که بگويند من تابع خواسته انسان نيستم! هر دو امتناع ممنوع است. اگر انسان حق ندارد بگويد که من نميتوانم و اگر جهان حق ندارد که بگويد من مضايقه ميکنم؛ بلکه هم انسان در اثر عنايت الهي توانمند است و هم جهان تسخير شده است، بنابراين کمبودي نيست تا انسان به وسيله کمبود به جان يکديگر بيافتد. البته آن طبيع سير نشدني افراد طمّاع مطلبي ديگر است که زمينه فساد را فراهم ميکند.

بنابراين در قرآن آمده است که اتحاد و هماهنگي زميني نيست آسماني است ﴿لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الأرْضِ جَمِيعاً مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ﴾، آسمان بودن هم به اين است که اگر کسي موحد بود جز خدا به احدي اعتنا و اعتمادي نداشت، قلب و قالبش به فکر الهي است خير ديگران را هم ميخواهد، يک؛ و آنچه در نظام هست خدا براي بشر خلق کرد، چه زمان چه زمين، فرمود: ﴿جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهار﴾ او شب و روز را براي شما خلق کرد انسان بايد شب و روزش را مديريت بکند، برنامههاي صحيح در شبانهروز داشته باشد که هم به کارهاي فردي برسد هم به کارهاي جمعي. هم به آن خلوت کردن با ذات اقدس الهي بار يابد و هم با مسائل اجتماعي ديگر. هم زمان را ميتواند برنامهريزي کند و زير مجموعه خود بگيرد، چون فرمود: ﴿جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهار﴾. هم آسمان و زمين را که نظام سپهرياند ميتواند اساس قرار بدهد براي بهرهبرداري. اگر هيچ موجودي در آسمان نيست مگر اينکه ميتواند مسخر باشد و انسان ميتواند او را تسخير کند بنابراين کمبودي در عالم نيست تا در اثر کمبودي جا يا زمان يا زمين، اختلافي پيش بيايد.

اگر حرص و طمع زائد باشد او را بايد با فضائل اخلاقي تربيت کرد وگرنه هيچ موجودي در عالم نيست که خدا او را براي انسان خلق نکرده باشد. اين ﴿خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَميعاً﴾، يا «خلق لکم» آنچه در آسمان و زمين است يا «خلق لکم» آنچه در مجموع نظام سپهري است اينها براي شما خلق شده است. پس بنابراين چيزي کم نيست تا انسان در اثر کمي آن مواد با يکديگر اختلاف کند.

همه چيز حتي زمان را بايد مديريت کند، چون فرمود: ﴿جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهار﴾. هم زمين را بايد مديريت کند، هم مجموعه نظام سپهري را. ولي در تمام اين برنامهريزيها بايد بداند اختلاف در رهآورد الهي نيست. آنجا جز وحدت و هماهنگي چيزي ديگر نيست و اتحاد و فضاگيري در متن درياها نيست، زيرا جاي کثرت است و جاي لعن يکديگر و جاي تساوق و امثال ذلک است.

نتيجه اينکه اتحاد يک امر الهي است و نازل ميشود به نحو تجلي، نه به نحو تجافي، و اختلاف يک امر زميني است و انسان هرگز با زميننگري و گرايش به زمين و زمينمحوري نميتواند به اتحاد بار يابد و اما اگر آسماننگري کند هم ميتواند اتحاد را حفظ کند هم به سعادت دنيا و آخرت برسد.

من مجدداً مقدم شما را گرامي ميدارم. آنچه خير و صلاح و فلاح جهان اسلام است و رفاه مسلمين را تأمين ميکند به برکت قرآن و عترت فراهم بشود.

«غفر الله لنا و لکم و السلام عليکم و رحمة الله و برکاته»

[1] . سوره انفال، آيه63.

[2] . سوره نساء، آيه82.

[3]. دعائم الإسلام، ج‏2، ص352.

[4] . سوره آل عمران، آيه103.

​​​​​​​