الملخص:

بزرگ‌ترین واجب الهی در دینِ مبین اسلام پس از معرفت به خدای متعال، امر به معروف و نهی از منکر است. جایگاه ویژه‌ی‌ این فریضه باعث شده تا زنده ماندن همه‌ی فرائض الهی به پویایی آن بر‌گردد. برای امر به معروف و نهی از منکر در قرآن‌حکیم اصول و روش‌هایی یاد شده که دانستن آن گذشته از موضوع‌شناسی در خصوص این فریضه، باعث افزایش آگاهی در تطبیق احکام بر موضوعات و اثرگذاری بیشتر است و این آگاهی از نیازهای زمانه به ویژه برای عالمان وخواصّ و به جهت اقامه‌ی معروف‌ها و دفع و رفع منکرها به سمت تمدّن‌سازی اسلامی است. این فریضه با مفاهیم دیگری از جمله ارشادجاهل، دعوت به خیر و تنبیه غافل مرتبط است که در این پژوهش به ربط مفهومی و تفاوت روشی آن‌ها اشاره شده است. گذشته از پرداختن به اصول و روش‌ها از منظر تفسیر المیزان و تسنیم به اهمیّت روش به جهت اثرگذاری بیشتر توسط عالمان دینی و خواصّ اشاره شده و راه‌هایی برای نهادینه‌سازی این فریضه مطرح کرده است. به حلقه‌ی اتّصال بین دستگاه‌ها در حکومت اسلامی و به جهت ایجاد کار و کادر تشکیلاتی و انقلابی اشاره و پیشنهاداتی تحوّل‌آفرین نیز آورده است. روش پژوهش در این نوشتار، نقلی- وحیانی و روش داده‌پردازی اطلاعات، تحلیلی‌- توصیفی و روش گردآوری، کتابخانه‌ای و رایانه‌ای است. این نوشتار که از چهار بخش تشکیل یافته به روش قرآنی تعریف مفهوم به مصداق از منظر تسنیم اشاره کرده و این راهبرد قرآنی را موجب پرهیز از خلط احکامی در تطبیق بر موضوعات این فریضه دانسته است؛ با این رویکرد، گذشته از اشاره به سبک موضوع‌شناسی، روش‌ها را هدفمند آورده و آن را اساس بسیاری از تحولّات در حوزه‌ی اندیشه و انگیزه در موضوع این فریضه قلمداد کرده است. کلید واژه‌: معروف، منکر، تسنیم، المیزان، امر، نهی، کار تشکیلاتی