به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی اسراء: حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در نشست «آزادی عقیده و مساله ارتداد» که در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد در سخنانی بیان داشت: دین حقیقت جامعی است که جامعیت آن به جامع بودن خود انسان باز می گردد؛ انسان موجودی جامع و چند وجهی است و دارای ابعاد مختلف وجودی است، هم جنبه های فردی دارد و هم جنبه اجتماعی، دینی که برای انسان به عنوان برترین موجود هستی معین شده باید به تمام ابعاد و جنبه های انسان بپردازد و تمام وجوه هستی او را شامل بشود. به عبارت دیگر انسان که برترین موجود هستی است دین کاملی می خواهد و دین کامل، دینی است که به همه ابعاد وجودی انسان بپردازد.

وی ادامه داد: ابعاد وجودی انسان به سه بخش عقیده، اخلاق و حقوق و فقه تقسیم می شود و آنچه که از کتاب و سنت معصومین علیهم السلام و به طور کلی دین به ما رسیده است نیز در همین سه بخش و محور کلی است.

ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء خاطرنشان کرد: منبع عقیده، اخلاق و حقوق و فقه، قرآن و سنت ائمه معصومین است، اینها منابعی است که باید علم و دانش از آنها تولید شود و البته این تولید علم باید طبق یک مدل علمی به دست بیاید و با یک اطلاعات سطحی نمی توان به این حیطه ورود پیدا کرد.

استاد حوزه و دانشگاه تصریح داشت: باید توجه داشت که تمام ابعاد دین یک حقیقت واحد است و تمام ابعاد دین با هم هماهنگ هستند و این هماهنگی بین جهات مختلف دین وجود دارد.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی خاطرنشان کرد: دین دو بال دارد؛ یکی عقلانیت و دیگری رحمانیت و رافت، چون دین می خواهد خود را با فطرت و عقل درونی انسان هماهنگ کند و قلب، امر محبوب را می پذیرد، لذا دو بال عقلانیت و رحمانیت در دین وجود دارد به همین دلیل، دین هم محبوب و هم معقول است و لذا همه ابعاد دین با برهان و حکمت ارائه می شود.

وی ادامه داد: تک تک گزاره های دین باید معقولیت و مقبولیت را دارا باشند، لذا نباید تنها با در نظر گرفتن ظاهر برخی احکام که جنبه های سختگیرانه دارند درباره کل ابعاد دین قضاوت کرد، مثلا در باب حکم قصاص، در واقع سختگیری شدید اسلام در این حکم به دلیل تضمین امنیت کامل اجتماع از هرگونه آسیب است تا کسی به خود اجازه ندهد که به راحتی جان افراد را در جامعه مورد تهدید قرار دهد. در نتیجه باید با صبوری و کوشش این حقایق را درک کنیم تا فلسفه احکام برای ما روشن شود.

ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء اذعان داشت: نکته بعدی این است که همه روش های معرفتی در حوزه دین مورد استفاده قرار می گیرد؛ روش های معرفتی به سه بخش کلی تقسیم می شوند، عقل، نقل و شهود، که مراد از عقل همه انواع عقل اعم از تجربی، نیمه تجریدی و تجریدی را شامل می شود، وقتی خداوند می فرماید اول از هر چیز مردم را از راه حکمت به دین دعوت کن اشاره به همین پذیرش روش های معرفتی در دین دارد.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی در خصوص مساله ارتداد و فلسفه برخورد شدید اسلام با این مساله ابراز داشت: ارتداد، جنبه های مختلفی دارد اما بارزترین جنبه ارتداد که متاسفانه جدی گرفته نمی شود جنبه کلامی و اعتقادی مساله است.

وی ادامه داد: اگر معاذالله همه عالم کافر شوند هیچ نقصی به خدا وارد نمی شود و اگر همه عالم موحد شوند هیچ نفعی به حوزه الهی افزوده نمی شود، خدا غنای مطلق است و این انسان ها هستند که از کفر رنجیده و از موحد بودن منتفع می شوند.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: شاید در آیات قرآن کریم، حکم فقهی بعضی اعمال نیامده باشد اما بحث کلامی و اعتقادی آنها در آیات ذکر شده که انسان با در نظر گرفتن آنها می تواند دیدگاه دین را در خصوص آن عمل فهم کند در واقع باید بدانیم که انطباق کامل بین فقه و کلام وجود دارد.

وی تاکید داشت: اکثر کسانی که به آنها نسبت ارتداد داده می شود شکاک متفحص هستند.

ریاست بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء خاطرنشان کرد: یک بحث هستی شناسی انسانی داریم که انسان از نظر بود و نبود چگونه است و از نظر هست و نیست چگونه باید باشد! این دو فضا را باید ازهم جدا در نظر گرفت، انسان متحرک بالاراده است یعنی خداوند انسان را با یک هویت ارادی و اختیاری خلق کرده است، این هویت اساسا اکراه بردار نیست اما این آزادی به لحاظ بود و نبود است یعنی از لحاظ تکوینی و هستی شناسی، خدا انسان را آزاد خلق کرده است اما از لحاظ تشریع و احکام، اسلام هرگز این آزادی را به انسان نداده که به سوی کفر و ظلم و مسائل غیر اخلاقی برود و هر دو دسته از این آیات در قرآن وجود دارد.

وی تصریح داشت: لذا می بینیم که شدیدترین تاکیدات اسلام نسبت به برخورد با مسائلی همچون زنا، افساد و ارتداد در اسلام وجود دارد و این به لحاظ حفظ نظم و امنیت اجتماعی است؛ ارتداد یک جرم اجتماعی است، اگر ارتداد دارای حکم اینچنین سنگینی است به دلیل آثار اجتماعی ارتداد است و نه جنبه و آثار فردی آن، امروز شما مشاهده می کنید که از بستر دین جریانی همچون داعش به راه می افتد که جوامع مختلف را با خود درگیر کرد و به آنها آسیب رساند، داعش از وهابیت نشات گرفته و وهابیت در واقع یک نوع ارتداد دینی است.

استاد حوزه و دانشگاه تاکید داشت: جریان فرقه گرایی یک نوع ارتداد است، برخورد دین با ارتداد به خاطر همین نکته است که چنین مسائلی در اجتماع رخ ندهد، با همین بررسی های دقیق است که می فهمیم دلایل این سختگیری دین نسبت به ارتداد به این دلیل است که امنیت ایمانی جامعه را حفظ کند.

در پایان این نشست حجت الاسلام و المسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی به سوالات دانشجویان در خصوص ابعاد مختلف موضوع نشست پاسخ گفت.