یادداشتی از حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی به مناسبت سالروز ميلاد حضرت على ابن موسى الرضا (عليه السلام)
ارادتی به پیشگاه حضرت رضوی ( علیه السلام)
این ذرّه ناچیز را نرسد تا در برابر بزرگی به بلندای همه هستی سخنی آورده و یا کلامی گوید، که او سلطان عزّت است و شاه بال وجودش کائنات را از تحت ثرىٰ تا فوق ثریا به زیر پر مى پرورد، حشمت و جلالش بی مانند، شکوه و جمالش بی نظیر، عزّت و شوکت اش بی مثال است.
آن امام رئوفی که عالم آل محمد(صلى الله عليه و آله و سلم) میخوانندش و آن ولیّ رحیمی که از رأفت و رحمتش همگان بهره مندند. مغناطیس وجودش همه ی دل باختگان را به سوی خویش فرا مى كشد. شهد كلامش و شیرینی مرامش دلکش شاهدان و مشهد عاشقان است.
صحن مصفّا و رواق مرقّا و ضریح بیضاء و گنبد مطلّای حضرت رضوی (علیه السلام) همواره نشان جایگاه الهى ومرتبت قصوى اوست.
البته مقام رضا و مکانت والای حضرتش یگانگی ثبوت و فرزانگی وجودش را نمایان میسازد.
گرچه همه اولياى الهی در سپهر امامت و سماى ولایت، خورشیدی تابان و حماسه ای جاودان اند، در عين حال هر یک به تنهايی گوهرى یکتا و درّى يگانه اند كه در دوران حیات و زندگی خویش به زیباترین جلوه ظاهر شده و با درایت و تدبیر برغم همه سختیها و تمام دشمنیها، نظم دین و نظام امت را ضامن و حافظ بودند.
البته در این میان حیاط سراسر فروغ امام رضا (عليه السلام) بسى جاى تامّل و فراوان جاى توجّه دارد، تنها امامی که در ايران این سرزمین شگرف و در بین اين ملّت سترگ مأوىٰ گرفته و مضجع شریفش تحفه الهی و بارقه اى ربّانى به اين مردم و این مرز و بوم گردیده حضرت على ابن موسى الرضا (عليه السلام) است.
حماسه ها را تنها نمی توان در میدان نبرد و قلمرو کارزار خلاصه کرد بلكه حماسه هائى بزرگتر و هنگامه هاى ستودنی تر را چه بسا در میادینى دیگر می توان مشاهده نمود. اگر حماسه حسینی (علیه السلام) در برابر زور و زر انسانهای وضيع و پست عصر اموى بسیار بزرگ و ماندنی بود، ليكن حماسه رضوی (علیه السلام) در برابر تزویر عباسی و نیرنگ و فریب مأمونى به مراتب شگفت انگيزتر و خیره کننده تر است؛ اگر همه جهل و نادانی و تمامی حماقت و عصبیّت در چهره مردان خشن و خلفاى كينه توز اموى و مروانى جمع شده بود تمامی جهالت و غرور و سراسر مكر و فسون در مردان فریب و خلفاى حيله گر عباسی به وفور نمايان بود.
اما امام رضا (علیه السلام) برای این سرزمین به گونهای دیگر درخشید و حماسه متفاوت آفرید. میراث حضرتش برای این خطّه که قلمرو فرزانگان و سرزمین خردمندان است با حفظ اصل عزّت و شوکت اسلام و صلابت و اتقان امّت مسلمان در تمامى دوران حیات، خصوصاً از مقطع هجرت از مدینه به خراسان و مدت اقامت در خطّه زرخیز ایران، هوشیاری و هوشمندی، متانت و استواری، علم و آگاهی، صبر و بردباری، حشمت و شکوهمندی، ایستادگی و خردمندی بود.
نه نیرنگ و فریب در او اثر نهاد و نه وى بر پایه مکر و حیله با احدی روبرو شد. بلکه فرزانگی، اخلاق، عقل، درايت، آرامش و متانت از او زرّ نابى ساخت كه تلالو وجودش چشمها را به بارش، عقلها را به كرنش، قلبها را به آرامش و زبانها را به ستایش گشوده و می گشاید.
میراث جاودان امام هشتم (عليه السلام) که فخر همه دوران و شرف سراسر اقالیم، خصوصاً اقلیم ایرانیان است، عقلانیّت برای تمشیت امور و تدبیر در برابر جهالت ها و ضلالتهاست، همو که فرمود: «صدیق كل امرئ عقله و عدوّه جهله» (مسند امام رضا (ع) كتاب العقل ص٣ ح ١) بذراين سخن حضرت رضوی (ع) که تفكّرپایه گذاری اصول و بنیان نهادن فروع برآن است که «فاعقل ذلک و ابن علیه ما علمت صوابا» (مسند امام رضا (ع) ج ٢ ص ٨٦ ح ٣) در دل و جان مردان و زنان این مملکت به درستی نشانده و آبیاری شد و بر این اساس نخل پرثمری شد که جای جای ایران اسلامی از ثمرات آن در ابعاد مختلف بهره میبرد.
وجود مبارک امام رضا (علیه السلام) آنچنان درخشان و سیره و مرام وى آنچنان تابان است که آمد و شد دوران و گذار افراد و اشخاص به حریم كبريائی او آسيب و خللى ايجاد ننموده، بلكه آنچه ماندگار و بنیاد پایدار دارد معرفت نمایان و ارادت شایان است.
امّت رضوى ايران سرافراز، اميد فراوان دارد تا با الهام از تراث وحيانى آن امام عقل و عدل، جامعه ونظام اسلامى به آرمانها واهداف بلند آن اسوه الهى نزديك گردند.
مرتضى جوادى آملى