بسم الله الرحمن الرحيم

«سُبْحَانَكَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ يَا رَبَّ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ وَارِثَهُ يَا اللهُ إِلَهَ الْآلِهَةِ الرَّفِيعَ جَلَالُهُ يَا اللَّهُ الْمَحْمُودُ فِي كُلِّ فِعَالِهِ يَا رَحْمَانَ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ رَاحِمَهُ يَا حَيُّ حِينَ لَا حَيَّ فِي دَيْمُومَةِ مُلْكِهِ وَ بَقَائِهِ يَا قَيُّومُ فَلَا يَفُوتُ شَيْ‏ءٌ مِنْ عِلْمِهِ [فَلَا يُفَوِّتُ شَيْئاً عِلْمُهُ‏] وَ لَا يَئُودُهُ يَا وَاحِدُ الْبَاقِي أَوَّلَ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ آخِرَهُ يَا دَائِمُ بِغَيْرِ فَنَاءٍ وَ لَا زَوَالَ لِمُلْكِهِ يَا صَمَدُ فِی غَيرِ شَبِيهٍ وَ لَا شَيْ‏ءَ کَمِثلِهِ يَا بَارُّ فَلَا شَيْ‏ءَ كُفْوُهُ وَ لَا مُدَانِيَ لِوَصْفِهِ يَا كَبِيرُ أَنْتَ الَّذِي لَا تَهْتَدِي الْقُلُوبُ لِعَظَمَتِهِ يَا كَبِيرُ أَنْتَ الَّذِي لَا تَهْتَدِي الْقُلُوبُ لِعَظَمَتِهِ يَا بَارِئُ الْمُنْشِئُ [النُّفُوسَ‏] بِلَا مِثَالٍ خَلَا [مَضَى‏] مِنْ غَيْرِهِ يَا زَاكِي الطَّاهِرُ مِنْ كُلِّ آفَةٍ بِقُدْسِهِ يَا كَافِي الْمُوسِعُ لِمَا خَلَقَ مِنْ عَطَايَا فَضْلِهِ يَا نَقِيُّ [نَقِيّاً] مِنْ كُلِّ جَوْرٍ لَمْ يَرْضَهُ وَ لَمْ يُخَالِطْهُ فِعَالُهُ يا حَنَّانُ انْتَ الَّذِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‏ءٍ رَحْمَتُهُ يا مَنَّانُ ذَا الإِحْسانِ قَدْ عَمَّ الْخَلائِقَ مَنُّهُ يا دَيّانَ الْعِبادِ فَكُلٌّ يَقُومُ خاضِعاً لِرَهْبَتِهِ يا خالِقَ مَنْ فِي السَّمواتِ وَ الْأَرَضِينَ فَكُلٌّ إِلَيْهِ مَعادُهُ يا رَحْمانُ وَ راحِمَ كُلِّ صَرِيخٍ وَ مَكْرُوبٍ وَ غِياثَهُ وَ مَعاذَهُ يا بارُّ فَلا تَصِفُ الْأَلْسُنُ كُنْهَ جَلالِ مُلْكِهِ وَ عِزِّهِ يا مُبْدِئَ الْبَرايا لَمْ يَبْغِ فِي إِنْشائِها أَعْواناً مِنْ خَلْقِهِ يا عَلّامَ الْغُيُوبِ فَلا يؤُدُهُ مِنْ شَيْ‏ءٍ حِفْظُهُ يا مُعِيداً ما أَفْناهُ إِذا بَرَزَ الْخَلائِقُ لِدَعْوَتِهِ مِنْ مَخافَتِهِ يا حَلِيمُ ذَا الأَناةِ فَلا شَيْ‏ءَ يَعْدِلُهُ مِنْ خَلْقِهِ يا مَحْمُودَ الْفِعالِ ذَا الْمَنِّ عَلى‏ جَمِيعِ خَلْقِهِ بِلُطْفِهِ ...»

أعوذ بالله من الشيطان الرجيم

بسم الله الرحمن الرحيم

«الحمد لله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين».

تمام کارها و امور و شؤون خدا، محمود و پسنديده است. او حميد است و ستوده شده است و ما خدا را ثنا ميگويم و ثنايش را با حمد و ستايش از او آغاز ميکنيم.

در يکي از فرازهاي دعاي حضرت ادريس(عليه السلام) اينگونه ميخوانيم: «يا مَحْمُودَ الْفِعالِ ذَا الْمَنِّ عَلى‏ جَمِيعِ خَلْقِهِ بِلُطْفِهِ»[1]. نوع اسامي که حق - سبحانه و تعالي - با اين اسامي تجلي ميکند و متجلي است، اسمائي است که با لطف و کرامت و مهر و مهرباني همراه است. حق - سبحانه و تعالي - هر کاري را که انجام ميدهد چون از جايگاه حقانيت خويش است و اين حق هم در نهايت کسوت و زيبايي و کمال و جمال است، کار او محمود و پسنديده است، چون ذات او ذات محمودي است و قابل حمد و ستايش است کارهاي او افعال او هم به همين صورت است، لذا او را به عنوان «يا مَحْمُودَ الْفِعالِ» ميشناسيم. هيچ کاري و هيچ روشي و رفتاري از ذات حق - سبحانه و تعالي - صادر نميشود مگر اينکه پسنديده و محمود است.

خداي عالم در قرآن پيامبرش را به اين وصف هم ميستايد ميفرمايد: ﴿وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى‏ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً﴾[2]. اين واژه محمود يک بار در قرآن آمده و اين مقام پسنديده که همگان - همه جن و انس، همه فرشتگان، همه ملائک - وجود نازنين رسول الله را محمود بدانند و او را در جايگاه و مقام محمود بنشانند. يک وقت يک انسان يک کاري انجام ميدهد کارش محمود و پسنديده است، يا حالتي دارد که آن حالت، حالت محمود و پسنديده است اما در اين کريمه خداي عالم پيامبرش را در جايگاه مقام محمود نشانده است.

مقام محمود يعني مرتبهاي که به عنوان يک مکانت در نظام هستي جايگاه دارد. رسول گرامي را با اسامياي ميشناسند، اگر در عالم دنيا نام او محمد(صلي الله عليه و آله و سلم) است ولي همين شخصيت در آسمانها «هو الذي سمّي في السماء بأحمد» است. وقتي سؤال ميکنند که چرا در آسمانها رسول الله به احمد شناخته ميشود؟ گفتند که فرشتگان و ملائک او را بهتر و بيشتر از ديگران و زمينيان ميشناسند لذا او را بيشتر حمد و ثنا می­کنند[3] و در پيشگاه همه جهانيان مقام محمود را دارد گرچه با اسم حميد حق زاده شده و منشق است «يا حميد بحق محمد»! همواره همه کارها، رفتار، اخلاق و شؤونش با محمدت، با زيبايي و با خوبي همراه است.

ولي آنچه که در حقيقت با پيامبر است، به عنوان مظهر خدايي است که او «مَحْمُودَ الْفِعالِ» است. ما خدا را در اين فراز از دعاي حضرت ادريس اينگونه ميخوانيم «يا مَحْمُودَ الْفِعالِ ذَا الْمَنِّ عَلى‏ جَمِيعِ خَلْقِهِ بِلُطْفِهِ»، ما خداي عالم را بايد از در لطف مشاهده کنيم از در مهر و مهرباني ببينيم و او را با اين اسماء بخوانيم. خواندن حق - سبحانه و تعالي - با اين اسماء باعث ميشود که او هم با همين اسماء بر ما ظهور و تجلي بکند. اين اسمائي که با مهر و لطف همراه است.

در اينجا در اين فراز ميخوانيم: «يا مَحْمُودَ الْفِعالِ ذَا الْمَنِّ عَلى‏ جَمِيعِ خَلْقِهِ بِلُطْفِهِ»، خداي عالم بر همه بندگانش و خلائقش از جايگاه اسم «ذَا الْمَنِّ» حضور و بروز ميکند. «ذَا الْمَنِّ» آن حقيقتي است که بدون اينکه استحقاقي باشد بدون اينکه سؤالي باشد بدون اينکه اصلاً شخص بداند، او اين منّت را و اين نعمت را عطا ميکند، چون او لطيف است او مهربان است. در سوره مبارکه «شوري» ميخوانيم: ﴿اللَّهُ لَطيفٌ بِعِبادِهِ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ الْقَوِيُّ الْعَزيز﴾[4]، چقدر اين کرائم و صحف آسماني زيبا و اين قرآن ما عجيب و شگفت است! اين اسم ظاهر شده است. خداي عالم را ما با اين اسم بخوانيم يا الله­ي که لطيف است نسبت به عبادش ﴿اللَّهُ لَطيفٌ بِعِبادِهِ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ الْقَوِيُّ الْعَزيز﴾، او با اينکه توانمند است با اينکه قدرتمند است با اينکه صاحب عزت و جلالت و شکوه است اما نسبت به بندگانش از در لطف و مهرباني برخورد ميکند. اين خداي «ذَا الْمَنِّ» که بدون استحقاق ميبخشد بدون سؤال عطايايش را هبه ميکند اين خدا در ماه مبارک رمضان جلوه کرده است.

توفيقي در اين ماه بود که در جمع شما برادران ايماني برادران اهل ماه مبارک رمضان اهل سحر و افطار، اين دعا و اسماء شريف حق - سبحانه و تعالي - را باهم مرور ميکرديم باهم اينها را در ذهن ميگردانيديم در زبان تکرار ميکرديم، براي اين که رحم خدا و لطف خدا شامل حال ما بشود ما خود را بهتر ميشناسيم و ميدانيم که استحقاقش را نداريم شايستگي آن را نداريم استعداد و تهيع و آمادگي اين را نداريم که از اين خدايي که لطف عميق و مهر شاملي دارد شامل حال ما بشود اما ما خود را با اين اسامي که در دعاي حضرت ادريس(عليه السلام) بود در اين ماه مشغول داشتيم تا لطف حق شامل ما بشود و ما از اين اسماء بهره ببريم.

تاکنون در حدود 30 اسم از اسماي الهي را که در اين دعاي شريف آمده است با هم مرور کرديم، تقريباً هر شب يک اسم از اسماء را که در اين دعاي شريف آمده را مرور کرديم عبور کرديم و سعي کرديم که آنچه را که از آن ميفهميم را در جمع باهم به اشتراک بگذاريم بفهميم و إنشاءالله از اين اسماي الهي بهره ببريم.

إنشاءالله در فرصتهاي ديگر اگر توفيقي باشد در ماه رمضان ديگر اين برنامه را ما ادامه خواهيم داد تا همه اسامي که در اين ماه و در اين دعاي شريف آمده است خوانده بشود.

از حق - سبحانه و تعالي - عاجزانه مسئلت ميکنيم به حرمت اسمايش به حرمت اين دعاي شريف که به ادريس(عليه السلام) تعليم دادند به حضرت موسي تعليم دادند به رسول گرامي اسلام تعليم دادند، به جامعه اسلامي به آحاد مؤمنان  و امت اسلامي اين اسماء تجلي کند و از رحمت و لطف حق - سبحانه و تعالي - همه بهرهمند باشيم.

«و السلام عليکم و رحمة الله و برکاته»

[1] . اقبال الاعمال، ج1، ص80.

[2] . سوره اسراء، آيه79.

[3] . الکافی، ج6، ص34 ؛ تفسیر القمی، ج2، ص365.

[4] . سوره شوری،آيه19.

​​​​​​​

​​​​​​​