پایگاه اطلاع رسانی اسراء ـ سرویس دین و اندیشه؛ نهضت عاشورای حسینی برای نسل های آینده و اقشار مختلف انسانها و دیگر مذاهب دارای پیام های سازنده و هدفمندی است و در این مجال برآنیم از پیام های نهضت عاشورا در نگاه حکیم متاله آیت الله العظمی جوادی آملی بهره مند گردیم.

معظم له یکی از مبانی خود در پیام داشتن این نهضت مقدس را وجود جریانی تاریخی و نه شخصی که از سنت های الهی محسوب می گردد دانستندو مرقوم داشتند:

نهضت سید الشّهدا (علیه السلام) قضیه ای شخصی نیست، بلکه همانند سایر اولیای بزرگ خدا جریانی تاریخی است که سنّت الهی محسوب می شود. از این رو، یقیناً پیام دارد؛ زیرا سنّت های الهی بر همگان و در همهٴ عصرها و نسل ها و مصرها جاری است و محدود به زمان و مکان مخصوص و افرادی خاص نیست.

سنّت بودن نهضت عاشورا ایجاب می کند که حوادث پیش از کربلا، رخدادهای روز عاشورا و حوادث پس از آن، از سوی موافقان و مخالفان تحلیل شود؛ یعنی باید سخنان و رفتار حاکمان دربار اموی، پیش از قیام حسین بن علی (علیه السلام)، دستورهای آنان در روز عاشورا و حرکت های آن ها پس از عاشورا بررسی شود تا روشن گردد که دشمنان اسلام می خواستند دربارهٴ براندازی آن تا کجا پیش روند.

ایشان شعاع پیام عاشورا را وابسته به شعاع هستی انشاءکنندهٴ آن پیام دانسته و مرقوم داشتند:

شعاع هر پیامی وابسته به شعاع هستی انشاءکنندهٴ آن پیام است. اگر مبدأ پیام در محدوده ای خاصْ حضور وجودی داشت، قلمرو پیام او هم به همان جا محدود خواهد بود و اگر مصدر پیام، منطقه ای وسیع را در حیطهٴ هستی خویش داشت، شعاع پیام او نیز به همان اندازه وسیع خواهد بود.

ما اگر حسین بن علی (علیه السلام) را به انسان کامل و خلیفهٴ خدا در زمین بشناسیم، منطقهٴ نفوذ پیام او محدود نیست، بلکه تا آن جا که شعاع انسانیت هست، پیام حسینی نیز هست؛ خواه در پهنهٴ زمین، خواه در گسترهٴ زمان.

یعنی در طول تاریخ، هر جا انسانی حضور و ظهور دارد، مخاطب کربلای حسینی است. البته هر گروهی که نیاز فکری و اجتماعی خود را در فرایند عاشورا می یابد، شاید چنین بیندیشد که تنها گروه آنان است که مخاطب اصلی کربلایند؛ لیکن بهره وری هر گروه، مستلزم انحصار پیام کربلا به آن نیست.

قلمرو پیام نهضت حسینی محدود نیست؛ بلکه مخاطب اصیل آن، انسان است و مؤید آن، سخن وجود مبارک رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است که «حسین منّی و أنا من حسین»[1]؛ «حسین (علیه السلام) از من است و من از او هستم». درست است که حسین بن علی (علیه السلام) نوهٴ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است، ولی آن حضرت نوه های دیگری هم داشته اند که دربارهٴ آن ها چنین تعبیری نفرمودند. بنابراین، سخن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به این معناست که کیان دین و نبوّت و رسالت من با قیام حسین (علیه السلام) زنده است. از این رو، پیام نهضت حسینی تا شعاع رسالت و نبوّت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نفوذ دارد.

بهترین سند برای ارزیابی منطقهٴ رسالت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) قرآن کریم است. بر پایهٴ قرآن، وجود پربرکت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) برای همهٴ مردم و جوامع بشری (جهانیان) منشأ رحمت است؛ ﴿و ما أرسلناک إلّا رحمة للعالمین﴾[2]و ﴿و ما أرسلناک إلّا کافّة للنّاس﴾[3]. اگر خداوند پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را به نام رحمت عوالم ارسال کرده است و اگر همین پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایدکه من از حسین (علیه السلام) هستم، با این شکل منطقی قلمرو پیام کربلا روشن می شود.

زیرا خدا دربارهٴ پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: برکت وجود او جهانی است و ایشان نیز با چنان شعاع رحمتی فرمودند: کیان من به کربلای حسین زنده است؛ «و أنا من حسین». از این رو، پیام نهضت حسینی نیز جهانی است. معنای جهانی بودن یک مکتب، حفظ دو اصل جامع و کلی است: یکی همگانی بودن به لحاظ افراد و دیگری همیشگی بودن به لحاظ ازمان.

بنابراین، پیام نهضت عاشورا برای شیعیان سودمند است؛ چون آنان امّت امام حسین (علیه السلام) هستند. نیز برای قاطبهٴ مسلمانان جهان مفید است؛ زیرا همگی زیر ولایت اویند؛ گرچه برخی به ولایت وی معتقد نیستند. همچنین برای همهٴ موحّدان و اهل کتاب عالم سودمند است؛ چون او پیام توحیدی دارد و همهٴ موحّدان مورد عنایت توحیدی آن حضرت (علیه السلام) هستند و سرانجام، برای همهٴ جوامع بشری نفع دارد؛ زیرا کربلا قیام انسانی را به همراه دارد. بنابراین، هیچ انسانی از پیام نهضت کربلا محروم نیست و شعاع آن همهٴ افراد بشریت را در بر می گیرد.

----------------------------------

منبع: کتاب شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی، اثر معظم له

[1] . بحار الأنوار، ج 43، ص 261.

[2] . سورهٴ انبیاء، آیهٴ 107.

[3] . سورهٴ سبأ، آیهٴ 28.