پایگاه اطلاع‌رسانی اسراء: جلسه هفتگی درس اخلاق آیت‌الله العظمی جوادی آملی، امروز (چهارشنبه) در مسجد اعظم قم، با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد.

آیت الله العظمی جوادی آملی در ادامه‌ی سلسله مباحث نهج‌البلاغه، به تفسیر حکمت 165 از کلمات نورانی امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) «لَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ الْخَالِقِ» پرداختند و آن را به‌منزله‌ی قانون اساسی حاکم بر همه‌ی مناسبات فردی، اجتماعی و سیاسی معرفی کردند.

معظم له با تصریح بر اینکه هیچ‌کس نمی‌تواند نافرمانی خدا را به بهانه اطاعت از مافوق یا قرارداد توجیه کند، بیان داشتند: هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید مأمورم و معذور، یا چون کارمندم، هرچه مافوقم گفت انجام می‌دهم. این مغالطه‌ای آشکار است. هیچ حکمی، چه درباره ذات انسان، چه درباره اموالش، نباید خلاف شرع باشد. «لَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ الْخَالِقِ» اصلی است که بر همه اصول و قوانین موضوعه حاکم است.

ایشان با اشاره به قاعده فقهی «المؤمنون عند شروطهم» افزودند: این از قواعد فقهي، اجتماعي و سياسي بسيار غني است. يعني اگر يک ملتي، قبيله يا فردي تعهدي بست، امضايي کرد، اگر مي‌خواهي ببيني اين آقا کجاست، اين پاي امضايش است. جامعه مؤمن کجاست؟ نشانه‌اش چیست؟ پای امضایش. اگر کسی امضایی کرد، پای آن بایستد؛ این دین می‌ماند، این دین جهانی می‌شود.

ایشان با استناد به آیه ۷ سوره توبه ﴿فَمَا اسْتَقامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ ﴾ خاطرنشان کردند: اگر امضا کردی پای امضایت بایست؛ اگر کشوری تعهد کرده است، باید پای تعهدش بماند، معنا ندارد کسی بیاید و نامه را پاره کند، این منش یک انسان متمدن نیست، خداوند حتی درباره مشرکان هم به ما دستور داده که تا زمانی که آن‌ها به تعهد خود پایبندند، شما نیز وفادار باشید؛ این است انسان مؤمن و متمدن؛ اینها حرفهای جهانی دین است.

معظم له با تبیین دقیق تفاوت میان جملات فقهی «یجب الوفاء بالشرط» یا «اوفوا بالعقود» با جمله‌ی ایمانی «المؤمنون عند شروطهم»، این بیان نورانی را «شناسنامه‌ ایمان» معرفی کرده و بیان داشتند: این جمله اسمیه و خبریه است، به داعی انشاء ؛ یعنی مرد مؤمن باید پای امضایش ب‌ایستد. این، فقه اکبر است با زبان فقه اصغر.

در ادامه، ایشان در شرح حکمت 166 نهج البلاغه بیان داشتند: امیرالمومنین می فرماید: «لَا يُعَابُ الْمَرْءُ بِتَأْخِيرِ حَقِّهِ، إِنَّمَا يُعَابُ مَنْ أَخَذَ مَا لَيْسَ لَهُ» ننگ انسان در آن نیست که فعلاً از حقش صرف نظر کند، بلکه ننگ در آن است که به مال مردم یا بیت‌المال دست درازی کند.

آیت‌الله العظمی جوادی آملی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به وضعیت اخلاقی جامعه، نسبت به آن هشدار داده و بیان داشتند: حضرت امیر (علیه‌السلام) فرمودند: «عجبٌ لمن ینشدُ ضالّتَه وقد أضلّ نفسَه»؛ شگفتا از کسی که دنبال گمشده‌اش می‌گردد، در حالی‌که خودش را گم کرده است! من تعجب می‌کنم که مردم برای پیدا کردن یک دستمال یا کتاب، اعلامیه می‌دهند، اما برای خودشان نه.

ایشان با تأکید بر اهمیت خودیابی و بیداری اخلاقی در جامعه افزودند: امروز بسیاری از جوانان عزیز ما، فرزندان ما که خدا به حق پیامبر و اولاد پیامبر به آنان فرصت، امکانات، مال، زندگی و همسر عطا فرماید تا شاداب زندگی کنند، با این حال اگر به نماز، به‌ویژه نماز شب، بی‌توجه باشند، این یعنی خودشان را گم کرده‌اند. جامعه‌ای که خود را گم کند، از مسیر رشد و تمدن بازمی‌ماند.
​​​​​​​

در بخش پایانی، حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی به جمله حکیمانه‌ی 167 نهج البلاغه اشاره کرده و بیان داشتند:  امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرماید:  «الْإِعْجَابُ يَمْنَعُ الِازْدِيَادَ» (خودپسندی مانع رشد است)، اگر کسی دچار خودپسندی شد، از رشد علمی، اخلاقی و ایمانی بازمی‌ماند. انسان هر چه فهمیده‌تر باشد، متواضع‌تر است. انسان اگر خود را گم نکند، می‌تواند آسمان و زمین را مسخّر کند؛ اما طبع گدایانه انسان، او را از این جلال محروم کرده است.

در پایان این جلسه، آیت‌الله العظمی جوادی آملی ضمن دعوت به تفکر در حقیقت مرگ، یادآور شدند:خواب، وفاتی موقتی است و مرگ نیز وفاتی دائمی. خداوند در قرآن فرموده: ﴿اللَّهُ يَتَوَفَّى الأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا ﴾ باید همواره در آستانه ورود به جهان آخرت باشیم. این سفر، بسیار نزدیک است.