همزمان با اول خرداد روز بزرگداشت ملاصدرا (صدرالمتالهین)، حجت الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی جلسه درس اسفار خود در اول و دوم خرداد را به موضوع حیات علمی ملاصدرا اختصاص دادند.
استاد مرتضی جوادی آملی اظهار داشت: روز بزرگداشت صدرالمتالهین، فرصت مناسبی است تا مطالبی را فهرست وار مربوط به حیات علمی ایشان یاد آوری شویم تا ضمن ادای دین به این استاد بزرگ حکمت و فلسفه، راهی برای تحقیق پژوهشگران و علاقه مندان به حکمت نیز باشد.
حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی ادامه داد: شخصیت ملاصدرا را در سه فصل می توان مورد بررسی قرار داد، فصل اول آنچه مربوط به زمان پیش از حیات ملاصدرا است و آن جریان های فراوان علمی و نحله های مختلف در زمینه های گوناگون فلسفی، عرفانی، تفسیر و دیگر علوم بودند که قبل از ولادت ملاصدرا وجود داشتند. این فصل و این دوران را هیچ کس به اندازه صدرالمتالهین بررسی نکرده و آثار ملاصدرا نشان می دهد که همه شخصیت های علمی پیش از خود را دقیق مورد بررسی قرار داده و عمیقا وارد نظریات آنها شده و با اشراف نسبت به آنچه می اندیشیده اند، آثارشان را مورد مداقه قرار داده است. البته هر چند نسبت به بعضی از شخصیت های ممتاز گذشته مانند بوعلی سینا و حکیم سهروردی و فارابی و محقق طوسی و ابن عربی، معامله دیگری داشته و احترام ویژه ای برای این بزرگواران قائل بوده است، اما تمامی آثار گذشتگان را مورد بررسی قرار داده است.
ایشان اظهار داشت: چیزی از علم نبود که صدرالمتالهین به آن توجه نکند و در مورد آن قضاوت و داوری نکند،هر اندیشه کلانی که می توانست سیر فکری جامعه را جلب کند، ایشان آنها را مورد نقد و بررسی و تحقیق قرار داد و با آن قلم قاطع و نگاه نقادانه، همه نظریات را مورد توجه قرار می داد؛ این فصل از حیات علمی صدالمتالهین باید مورد توجه محققین و مدرسین قرار گیرد.
فصل دوم از زندگی ملاصدرا از نقطه ولادت تا رحلت ایشان است که این فصل، یک فصل پیچیده ای است و لازم است تا ما نیز توجه ویژه ای به آن داشته باشیم.
ایشان بیان داشت: ملاصدرا با جلال و شکوهی وارد حوزه علم شدند، وی با توجه به امکانات خوب اقتصادی که از آن برخوردار بود، دارای کتابخانه غنی شخصی نیز بود و علاوه بر این او از نظر فردی نیز ممتاز بود، علاوه بر زکاوت به معنای اخلاق و تربیت ویژه، دارای ذکاوت به معنای تیزهوشی نیز بود و با این همه برخورداری از اساتید بزرگ حکمت و بر سفره افرادی چون فارابی، بوعلی سینا و خواجه نشستن و هم بحثی های خوب، که هر کدام به تنهایی برای پروراندن انسانی که علاقه دارد تا بنیان های خود را داشته باشد، بسیار مغتنم و بابرکت است، ملاصدرا همه اینها را با همدیگر داشت و این موارد از او مردی بزرگ ساخت.
ایشان اظهار داشت: در میان اساتید و اساتین بزرگی که ملاصدرا از آنها کسب فیض کرده است، دو نفر از آنها نقش آفرینی بیشتری داشتند، یکی مرحوم شیخ الاسلام شیخ بهایی استاد علوم نقلی و دیگری مرحوم میرداماد معلم ثالث استاد علوم عقلی ایشان است که در ساخت صدرالمتالهین نقش داشتند، و نوع ادب و احترام و تکریم و تعامل کریمانه صدرالمتالهین با شیخ بهایی و مرحوم میرداماد نشان از عظمت این شاگرد و جایگاه ویژه این اساتید در نظر او دارد که حوزه های علمیه باید تلاش کنند تا این اساتید و اساتین حکمت شناخته شوند و بتوانیم آنها را به درستی به جامعه علمی معرفی کنیم.
استاد مرتضی جوادی آملی درباره مهمترین اتفاق زندگی حیات علمی ملاصدرا بیان داشت: مهمترین اتفاق و شگفت آورترین اتفاق که می توان آن را به قلم آورد این بود که صدرالمتالهین بر همه این علوم گذشته که از اساتید بزرگ علم و معرفت به دست آورده بود، فائق آمد و هیچ اندیشه ای نتوانست او را مهار کند و او در بند هیچ اندیشه ای قرار نگرفت. مهمترین نقطه عطف زندگی او این بود که ضمن آشنایی با این علوم و تسلط بر همه افکار پیش از خودش، یک بنیان و یک مکتبی را ساخت که تا کنون نه هیچ سابقه ای و نه هیچ لاحقه ای نداشته است و بزرگان حکمت افتخارشان این است که بر سر سفره این مکتب نشسته اند.